Nieuws
zonnestroom actueel
| |
|
||||||||
|
Nieuws
zonnestroom actueel |
|||||||||
|
|
<<<
recenter |
actueel
201
200-191
190-181
180-171
170-161 160-151
150-141
140-131
|
15 juli 2025: Wederom verrassende zonnestroom statistiek aanpassingen door het CBS, met blijvende vraagtekens. Vandaag werd, al zeer snel na een eerste voorgaande wijziging in de nationale zonnestroom statistieken (PPV rapportage 17 juni jl.), alweer flink ingegrepen in enkele cijfers in een andere tabel dan de voorgaande, die dieper op regionale verschillen ingaat. Voor het eerst is weer het eindejaars generator vermogen gepubliceerd, wat neerkomt op 28,62 GWp, eind 2024, en wat beduidend hoger ligt dan het begin dit jaar geschatte vermogen volgens het Nationaal Solar Trendrapport 2025. Vervolgens is ook een nieuw eindejaars-cijfer voor de aantallen PV installaties bekend gemaakt, wat neerkomt op 3,29 miljoen installaties, eind 2024*. Verrassend daarbij is, dat daardoor de aanwas in 2024 wat de aantallen nieuwe installaties betreft op de derde positie in de historie zou zijn gekomen, met ruim 412 duizend exemplaren. Dit is echter in forse tegenspraak met de bevindingen in het sub 1 MWac register van energieleveren.nl / CERES, waar tot nog toe slechts 298 duizend nieuwe installaties voor zijn gerapporteerd in dat jaar (laagste volume sinds 2022), en wat sowieso de meeste projecten moet omvatten. Hier lijkt dus nog steeds iets niet te kloppen in de CBS data.
Ook zijn voor de laatste drie jaren de geschatte AC "systeem" vermogens inmiddels gewijzigd, met wederom een verrassend resultaat. Daarnaast zijn enkele zonnestroom productie cijfers gewijzigd, met name voor 2024, waarvoor nu een cumulatieve productie van 22,26 terawattuur is berekend. Wat voorlopig op ruim 18% van de nu bekende bruto stroomproductie in Nederland zou komen voor dat jaar. Cijfers voor 2023 zijn nog "nader voorlopig", voor 2024 "voorlopig", en kunnen (lees: zullen) nog worden bijgesteld.
* "Installatie" is beslist niet hetzelfde als "project", "adres", "erf", "woning" e.d., omdat in Nederland PV systemen zeer frequent uitgebreid worden, en er sowieso bij bedrijven en instellingen vaak in meerdere fases, op verschillende bedrijfsgebouwen op hetzelfde erf, en vaak verspreid over meerdere jaren, separate installaties worden aangelegd (soms zelfs van verschillend type). Er kunnen per adres / project locatie dus meerdere PV-systemen aanwezig zijn.
1. Evolutie aantallen PV installaties volgens CBS
In bovenstaande tabel de meest recent beschikbare cijfers van het CBS voor de evolutie van de totale aantallen zonnestroom installaties, zoals zij uit diverse registers hebben ge-extraheerd, tot en met eind 2024. Het aantal installaties aan het eind van 2024 is t.o.v. de vorige update (2e kolom) gewijzigd, naar 3.287.541 exemplaren (3e kolom), waarmee t.o.v. de allereerste afschatting voor dat jaar, alweer bijna 236 duizend nieuwe installaties zouden zijn toegevoegd (4e kolom), wat maar liefst 7,7% hoger zou liggen dan de eerste afschatting (5e kolom). Dat is een veel hoger percentage dan de bijstellingen in voorgaande jaren, en doet vermoeden dat er "iets mis" is gegaan op dit punt bij CBS.
De laatste kolom geeft de uit de meest recente eindejaars-cijfers (EOY) berekende toename per jaar weer (YOY groei), wat met de nieuwe EOY waarde op een aanwas van maar liefst 412.054 installaties zou zijn gekomen. Uit de cijfers in de vorige rapportage volgde juist een zeer laag volume van 176.481 nieuwe installaties in 2024, wat niet kon kloppen. Bij het nieuwe, zeer hoge cijfer, moet helaas wederom een dik vraagteken, omdat uit de energieleveren.nl data, wat het CERES register voor de populatie installaties kleiner dan 1 MWac per stuk van cijfers voorziet, en wat zonder meer het grootste aantal installaties moet bevatten (sowieso de hele residentiële markt, alsmede tienduizenden kleinere bedrijfsmatige projectjes), een aanwas van slechts 298 duizend nieuwe installaties in dat markt-segment zou volgen. Het CBS zou nu al met de totale markt zo'n 38 procent hoger zitten bij de aanwas in 2024. Het is onmogelijk, dat dit zeer forse verschil goed gemaakt zou zijn in het segment van projecten groter of gelijk aan 1 MWac. Er zit hier dus nog iets goed fout bij het CBS, de in het vorige bericht gemelde "foutieve aantallen", zijn dus weliswaar (fors) gewijzigd, maar blijken nog steeds niet (correct) te zijn hersteld.
2. Evolutie PV capaciteit (generator resp. AC vermogen), volgens CBS
In een vergelijkbare tabel als voor de aantallen installaties, maar met historisch bezien al een langere tijdlijn omvattend, ditmaal, in tabel 2 de evolutie van de cumulatieve capaciteiten van alle PV projecten. Voor de generator capaciteit in de eerste helft van de tabel tm. de dubbele lijn, rechts ervan de recenter toegevoegde AC "systeem vermogens", die de maximale omvormer capaciteit van hetzelfde PV park weergeven, in recentere jaargangen.
In de eerste kolom voor het generator vermogen in MWp, is onderaan de aller-eerste opgave van de cumulatieve generator capaciteit door het CBS weergegeven, 28.620 MWp voor de eindejaars-accumulatie in 2024. De tweede kolom geeft de meest recente afschattingen van het CBS voor eerdere jaren weer. De derde kolom is het absolute verschil in MWp, resp., in de vierde kolom, het relatieve verschil t.o.v. de "first estimate" door het CBS. In de vijfde kolom is de uit de meest recent bekende EOY cijfers de jaargroei berekend, YOY, in MWp. Voor 2024 resulteert nu een zeer verrassende, hoge aanwas van 4.318 MWp, wat de derde hoogste groei in de historie zou zijn. Verrassend, omdat volgens de afschatting, begin dit jaar, in het Nationaal Solar Trendrapport 2025 van Dutch New Energy twee nogal afwijkende volumes zijn benoemd. Voor EOY 2024 noteerde het NSTR 2025 27,7 GWp, waar het CBS nu dus 3,3% (920 MWp !) overheen zou gaan. Veel opvallender is het door NSTR berekende jaargroei cijfer, wat slechts 3,4 GWp zou zijn geworden in 2024, "de laagste waarde dit decennium", volgens de opstellers. Het CBS zou, met haar laatste revisie, hier maar liefst 27 procent overheen gaan, met "de derde hoogste jaargroei in de annalen". Deze cijfers wringen dus zeer sterk met elkaar, en we zullen moeten afwachten wat latere CBS cijfers ons zullen gaan vertellen. Het lijkt niet zeer waarschijnlijk, dat de projectenmarkt extreem is gegroeid, tijdens de "marktinstorting" van het residentiële / sub 1 MWac segment, dus vermoedelijk zal én het EOY, én het YOY groeicijfer neerwaarts aangepast gaan worden in komende updates van het CBS. Hoeveel meer, is een nog niet te beantwoorden vraag.
AC volumes
Vrij nieuw zijn de cijfers voor het "systeemvermogen" van de PV installaties in de rechterkant van de tabel. Dit zouden de omvormer vermogens van dezelfde populatie PV systemen betreffen, aldus de opgave van het CBS, die daarmee internationale afspraken zou volgen. Ditmaal zijn voor alle drie de meest recente jaren, 2022-2024, de AC accumulaties gewijzigd (rood weergegeven in de tabel). Uit de EOY volumes heeft Polder PV in de tweede kolom de afgeleide jaargroei (YOY) cijfers berekend, waarbij in 2023 3.944 MWac vermogen zou zijn toegevoegd, en, zeer verrassend, in 2024 zelfs 7,5% méér, 4.240 MWac. Zeer verrassend, want bij de generator vermogens links in de tabel, is de aanwas in 2024 9,4% láger geweest dan in 2023. Dit rijmt niet met elkaar, tenzij er veel hogere omvormer capaciteiten zouden zijn ingezet bij de nieuwbouw in 2024, om, bijvoorbeeld, in het laagseizoen met minder zonlicht, toch nog het maximale uit de beschikbare generator capaciteit te kunnen peuren. Dit lijkt echter niet waarschijnlijk, omdat veel grotere omvormers veel duurder zijn, en deze veel grotere pieken in het "hoogseizoen" veroorzaken, waar de netbeheerders terecht een hekel aan hebben (en dus actieve afschakeling tot gevolg zou moeten hebben). Vooralsnog zijn dit soort gedachten pure speculatie. Mede gezien andere vreemde cijfers in de CBS bestanden, moeten we voorlopig afwachten of daarin nog structureel veel zal gaan wijzigen, waardoor dit soort natte vinger bespiegelingen (hopelijk) niet meer nodig zullen zijn.
In de laatste kolom geef ik de uit de eindejaars-accumulaties voor generator vermogen (linker deel tabel) en die voor de AC vermogens (rechter deel tabel), bepaalde verhouding tussen de "systeemcapaciteit" (MWac) t.o.v. de door het CBS vastgestelde generator capaciteit (MWp). Die zou aan het eind van de laatste 3 jaren zijn ge-evolueerd van 10,7% (EOY 2022), via 12,0% (EOY 2023), naar weer 10,4% (EOY 2024) minder omvormer- dan generator vermogen. In deze verhoudingen kan nog e.e.a. gaan wijzigen, als de broncijfers door het CBS worden bijgesteld in komende updates. Wat wel kristalhelder is, dat deze verhouding minimaal het dubbele volume is van de afschattingen die energieleveren.nl doet voor de relatie tussen omvormer en generator vermogen. Zij claimen namelijk, dat het generator vermogen "gemiddeld 5% hoger [zou zijn] dan het omvormervermogen". Die verhouding ligt echter, zoals al jaren bekend bij Polder PV, procentueel bezien, veel hoger.
3. Grafiek evolutie EOY en YOY volumes PV capaciteit Nederland volgens CBS
In deze frequent bijgewerkte grafiek de laatste stand van zaken van de CBS data voor de evolutie van het generator vermogen in MWp, voor de eindejaars-accumulaties (EOY, blauwe kolommen), resp. het daar uit afgeleide jaargroei cijfer (YOY, oranje kolommen), beiden met rechter Y-as als referentie.
Voor het eerst is er nu een expliciet volume gepubliceerd voor het generator vermogen aan het eind van 2024, wat, verrassend, flink hoger ligt, dan de begin 2025 geventileerde accumulatie in het NSTR 2025 rapport. In groene liggende balkjes heb ik in dezelfde grafiek de drie bijgestelde volumes voor de omvormer capaciteit aan het eind van 2022, 2023, en 2024 geplot, die op veel lagere niveaus liggen dan de generator capaciteit die daar aan is gekoppeld. De volumes voor 2023 en 2024 kunnen nog worden bijgesteld (gearceerde kolommen).
Uit de jaargroei cijfers heb ik ook de procentuele wijziging per kalenderjaar geplot t.o.v. de jaarlijkse aanwas in het voorafgaande jaar, in een grijze gestippelde curve, met als referentie de linker Y-as, in procenten.
De jaarlijkse aanwas zou gepiekt zijn in 2022-2023 (bijna op gelijk niveau, 2023 iets hoger, op 4.766 MWp nieuw generator vermogen). 2024 deed een stap terug naar 4.319 MWp volgens de laatste cijfers, maar gezien de bovenstaande discussie, is de verwachting dat dit nog meer neerwaarts zal (moeten) worden bijgesteld. Eind 2024 zou er voorlopig 28,62 GWp generator vermogen zijn ge-accumuleerd, bij een opgesteld systeem vermogen van 25,64 GWac. De toenames in de jaargroei volumes piekten in 2013, 2018, en met een bescheidener piekje, laatst nog in 2022. In 2023 was de toename nog net positief. Met de huidige cijfers, zou er in 2024 9% minder groei zijn geweest, dan bij de jaarlijkse aanwas in 2023.
4. Zonnestroom producties volgens het CBS
In dezelfde tabel met de nieuwste PV cijfers, zijn ook de kalenderjaar volumes voor de berekende zonnestroom producties weergegeven. Die heb ik naar de bekende, ook al jaren ververste productie grafiek getransponeerd die normaliter uit een andere CBS tabel wordt ge-extraheerd, "Hernieuwbare elektriciteit; productie en vermogen". Laatstgenoemde tabel heeft echter als laatste versie een update van 6 juni 2025. In de huidige geraadpleegde tabel ("Zonnestroom vermogen ...") is een uitgebreid commentaar toegevoegd door het statistiek agentschap, met een verklaring bij de huidige cijfers:
| "Nieuwe cijfers over 2024 zijn toegevoegd. In verband met de langere doorlooptijd dan normaal bij het maken van cijfers over zonnestroom in 2024 bevatten niet alle tabellen over energie de nieuwste cijfers over de productie in 2024 van zonnestroom. Deze tabel bevat de meest actuele cijfers". Het CBS geeft daarbij ook expliciet aan dat maar liefst 7 andere tabellen met PV cijfers van het statistiek agentschap, inmiddels verouderde cijfers zouden bevatten, "met een productie van zonnestroom voor 2024 die ongeveer 5 procent lager is". |
In bovenstaande grafiek zijn dus de meest actuele cijfers gebruikt uit de huidige geraadpleegde tabel met bovenstaande toelichting. Kennelijk duurt het lang voordat het CBS met nieuwe PV cijfers kan komen, en treden dit soort statistische complicaties op.
Ik heb de huidige data vergeleken met de vorige uit de 6 juni update in de andere CBS tabel, en zie daarbij, dat er voor de jaren 2020, 2022, en 2023 geringe wijzigingen zijn geweest. Het meest opvallend is het nieuwe jaar productie cijfer voor 2024. Dat nam toe, van 21.267 GWh naar 22.257 GWh, wat 4,7% meer productie zou zijn. Dit heeft ongetwijfeld een nauwe relatie met de onverwacht hoge capaciteits-cijfers die hierboven zijn besproken. En zullen, naar verwachting, ook weer (neerwaarts ?) worden bijgesteld, als het CBS daarvoor met nieuwe data komt.
In de oorspronkelijke producties tabel stonden ook relatieve aandelen van de zonnestroom productie ten opzichte van het bruto respectievelijk netto stroomverbruik, weergegeven, en ditto, voor het genormaliseerde bruto elektra verbruik. Deze waarden zijn voor het binnenlandse elektra verbruik nog niet bekend / herberekend door het CBS. Ik ben daartoe van de nu gemelde productie cijfers voor zonnestroom uitgegaan, en heb daarbij de eind juni 2025 bekend gemaakte bruto stroom productie (niet genormaliseerd) uit de Elektriciteitsbalans tabel, als referentie genomen voor de jaren 2022 en 2023. De daar uit volgende, berekende aandelen heb ik grijs weergegeven, rechtsboven in de grafiek, 16,14% voor 2023, resp. 18,07%, voor 2024. Ook deze relatieve waarden zullen waarschijnlijk wijzigen in komende CBS updates.
Bronnen intern (eerdere CBS data analyses van Polder PV)
CBS update 17 juni 2025 ("CBS past marktgroei zonnestroom markt 2024 in negatieve zin aan")
CBS update 10 maart 2025 (1e cijfer EOY 2024), deel 1 capaciteit, deel 2 stroomproductie
CBS update 15 november 2024 (tm. medio 2024), delen 1, 2 en 3 (voor eerdere referenties, zie bronnen onder eerste bijdrage)
Bronnen extern
Zonnestroom; vermogen en vermogensklasse, bedrijven en woningen, regio (aangepaste CBS tabel 15 juli 2025)
Elektriciteitsbalans; aanbod en verbruik (CBS tabel 30 juni 2025)
Hernieuwbare elektriciteit; productie en vermogen (CBS tabel 6 juni 2025, zonnestroom cijfers nog niet geactualiseerd)
Vermogen (definitie / omschrijving van het CBS van "vermogen" bij wind- en zonne-energie installaties)
|
