De "SDE regeling"
Rapportje numero 2

"Technisch-economische parameters van duurzame energieopties in 2009-2010. Eindadvies basisbedragen voor de SDE-regeling"

Rapport hier te downloaden:

http://www.ecn.nl/publicaties/default.aspx?nr=ECN-E--08-090

Hoezee !?

Hoezee 1: systeem maximering "particulieren" van (3,5>3,0>) 3,5 naar ... 5,0 kWp!
(en voor EIA-lustige bedrijven/instanties: opening van het "traject" 5-100 kWp...)
Hoezee 2: salderingsgrens netinvoeding van 3.000 kWh naar 5.000 kWh/jaar!
Hoezee 3: "CertiQ kosten voor aanvragen groencertificaten worden afgeschaft"!
(onder voorbehoud van formulering en overname door EZ en TK...)
Hoezee 4: Rente voor lening kan van inkomstenbelasting worden afgetrokken

(let op: dit zijn voorstellen, niets is nog definitief!)

Introductie
Zonnestroomparken (?), "leereffecten" en "slimme toepassingen"
Twee PV categorieën, 5 kWp prietpraat en saldering naar 5.000 kWh/jaar
Dunnelaag versus kristallijne technologie
Duitsland, "technisch-economische parameters" en BIPV
Meerkosten PV-aanvragers, meterkast ellende en vaststelling investeringskosten
Moduleprijzen, financierings-systeem en correcte degressie cijfers voor Duitsland
Systeemprijzen
Mondiale marktgroei PV industrie
Onderhoudskosten ("O&M"), kosten CertiQ e.a. (onzin-) "kosten"
Zonaanbod, genormeerde jaaropbrengsten kWh/kWp, "effectiviteit"
Financiering hokus pokus particulieren, rente aftrek, EIA
Basisbedragen SDE - eindadvies ECN/KEMA
Citaat

Andere SDE pagina's op Polder PV:
Compleet link overzicht SDE nieuws Polder PV (vanaf jan. 2008)
SDE 2011 - de aanvragen (18 augustus 2011)
Tranen met tuiten - resultaten SDE 2008-2010 + MEP (9 mei 2011)
SDE "+" ESDEENEE 2011 - vergeet zonnestroom (14 november 2010)
Details SDE beschikkingen 2008 en 2009 (24 maart 2010)
Hoogste tijd voor een nieuwe tombola (3e ronde SDE 2010, 26 november 2009)
De "ontzorging" (21 oktober 2009)
De "aanhouding" (2e ronde kanshebbers SDE 2009, 22 september 2009)
Nieuwe ronde, nieuwe prijzen. SDE 2009 (20 maart 2009)
De uitbetaling ("voorschotverlening", 9 mrt. 2009)
ECN Beleidsstudies/KEMA rapport numero 2 [2009-2010] (15 jan. 2009)
De "beschikking" (22 sep. 2008)
De brief van Diederik (11 sep. 2008)
Basisinfo SenterNovem (18 maart 2008)
FAQs SenterNovem (maart 2008)
Mevrouw Pinokkio van der Hoeven antwoordt de Tweede Kamer (1 april 2008)
SDE regeling gefileerd (jan.-feb. 2008)
ECN/KEMA rapport (nov. 2007)

ECN/KEMA rapport (nov. 2007)

Introductie

Een hele mond vol weer, en hier zijn minimaal 8 mensen ongetwijfeld weer vele, uit belastinggelden gefourneerde arbeidsuren mee bezig geweest. Ik ga niet op alle slakken zout leggen (dat heb ik al in ruime mate gedaan bij mijn bespreking van het eerste rapport in november 2007...), want ik wil wel gezond blijven. En er staan zowaar enkele positieve (jawohl!) "verrassingen" in dit zoveelste heftige ambtelijke rapport (wat elk jaar weer gaat verschijnen, goed voor de werkgelegenheid, zullen we maar zeggen...).

Dus meteen maar rap op zoek naar zonnestroom, paragraaf 5.5. Zonnestroom, wat de mooie dames en heren van zowel ECN Beleidsstudies als bij de KEMA, nog steeds met dat door mij verboden woord-construct aangeven, en wat ik weiger om over te nemen. Dat terzijde: citaten en besprekingen van Polder PV. Paragraaf 5.5 begint op pagina 33. Helaas blijkt het pdf document geen kopieerbare tekst te bevatten, dus heb ik screendumps gemaakt en die hieronder ingekaderd weergegeven, met eronder mijn commentaar (PPV).

Zonnestroomparken (?), "leereffecten" en "slimme toepassingen"

PPV: Blijkbaar hebben ze bij de hooggeleerde ambtelijke instanties ECN Beleidsstudies of bij de KEMA nog nooit van zonnestroomparken van meer dan 10 MWp gehoord. PVResources.com heeft er al meer dan 50 stuks van 10 MWp of meer (5 daarvan bij de oosterburen) in de rap groeiende mondiale lijst staan (en de eigenaar van die site, de Sloveen Denis Lenardic, klaagt steen en been dat hij het allemaal niet meer bij kan houden...). In Duitsland heeft juwi net de grootste 2 in de Bondsrepubliek in bedrijf genomen, 40 MWp Waldpolenz, resp. 14,75 MWp Köthen...

Die leereffecten kolder is te bezopen voor woorden: innovatie wordt in Duitsland vooral door de implementatie van zonnestroom parken (100en kWp tot enkele tientallen MWp groot) en MWp grote dakinstallaties gerealiseerd. Bijvoorbeeld 3,7 MWp in Kronwiden, Bayern, reeds in het fossiele jaar des Heeren 2005 gerealiseerd. Want daar moeten de grootste klappen in de industrie gemaakt worden. Daar worden als eerste nieuw ontwikkelde modules (zowel kristallijn, als, steeds vaker, dunnelaag), tracking apparatuur, hyperefficiënte inverters (deels al van netmanagement functies voorzien, o.a. SMA), frame opbouw, moduleklampen, bekabelingssystemen e.d. massaal ingezet. ECN/KEMA draait het hier precies om, en stelt doodleuk (en stronteigenwijs) dat in Nederland gemaximeerde minisysteempjes ons aan innovatie gaan "helpen". Wat nonsens is, de modules worden vrijwel allemaal, op een paar Ubbinkjes uit Doesburg na, uit het buitenland geïmporteerd en hier met geïmporteerde spullen (afgezien van een (prima) Clickfit railtje, al jaren op de markt en massaal in het buitenland verkocht, TÜV certificaat al van juli 2006, midden in Brinkhorst woestenij tijd...) op het dak geschroefd. En dus valt er weinig meer "te innoveren" met kleine daksysteempjes...

Welke "slimme toepassingen" zouden de schrijvers van deze onzin eigenlijk voor zich zien? Gevel integratie? Daarvoor moet je in Duitsland wezen, beslist niet in Nederland, omdat de markt in NL daar nog helemaal niet klaar voor is (ik kan u rampverhalen vertellen over zo'n "innovatief" gevelproject in mijn woonplaats...). Bovendien, als daarmee vertikale façades worden bedoeld, kunnen we onze lol op met minimaal 30 procent (bij zuidgevel) minder opbrengst t.o.v. een optimaal, 36 graden hellend systeem. En nog even te zwijgen over de al snel optredende schaduw problemen bij dat soort installaties. En "leereffecten" met 100 kilowattpiek systemen? Projecten van een module of 500-600??? Peanuts! Dat soort projecten zijn schering en inslag in Duitsland. Die "leereffecten" zijn daar al lang in de markt geïmplementeerd dan wel er uit voortgekomen. Heeft Nederland weinig meer aan toe te voegen, zeker niet binnen een gemaximeerde SDE regeling die volledig uit de Rijksbegroting betaald moet worden i.p.v. uit een universele kWh opslag...

Wie weet bedoelen de schrijvers met (leereffecten van) "de processen rond introductie" wellicht het weer met veel ambtelijk en politiek "geweld" slopen van de SDE bureaucratie voor zonnestroom die hun hooggeschatte collegae van Economische Zaken met voorbedachte rade in het leven hebben geroepen???

Twee PV categorieën, 5 kWp prietpraat en saldering naar 5.000 kWh/jaar

PPV: Hoezee numero uno! Wat al tussen neus en lippen door een parlementslid werd gesuggereerd (zonder getallen te noemen), lijkt hier reeds bestendigd te gaan worden: de in 2007 aanvankelijk door ECN/KEMA voor 2008 op verzoek van Min. EZ voorgestelde categorieën 0-3,5 kWp, 3,5-15 kWp, resp. 15-100 kWp (vorige ECN/KEMA rapport van januari 2008), extreem vilein door exact datzelfde EZ in het concept advies aan de Tweede Kamer op uitsluitend 0,601-3,0 kWp gezet (daarbij zowel aan de onderzijde als aan de bovenzijde grote categorieën potentiële klanten uit de subsidieregeling snijdend...), en na oeverloos geouwehoer in de Tweede Kamer met heel erg veel moeite uiteindelijk op 0,601-3,5 kWp gesteld, gaat opgetrokken worden naar, zoals ECN/KEMA het hier stellen, 0,6-5 kWp. Bedoeld wordt waarschijnlijk: 0,601 - 5,000 kWp (belangrijke "instappers" met systemen van maximaal 0,6 kWp kunnen nog steeds het heen en weer krijgen van Den Haag).

En, waarschijnlijk op aandringen van brancheorganisatie Holland Solar, komt er nu dan "eindelijk" een categorie van 5-100 kWp. 5 kWp, dat zijn een aardige plm. 29 modules van 175 Wp (of, logischer en waarschijnlijk goedkoper, ongeveer 18 modules van zo'n 275 Wp). Dat begint er eindelijk eens een béétje op te lijken, na al die jaren Brinkhorst woestenij. Al kunnen particulieren in Duitsland eindeloos veel meer op het dak/de daken laten installeren (omdat daar nooit marktcaps van welke orde dan ook hebben gegolden) en worden die ook daadwerkelijk in de praktijk veelvuldig gerealiseerd. U vindt bijna dagelijks nieuwe aangemelde, grotendeels Duitse installaties van vaak 5-10 (of meer) kWp in de fantastische Sonnenertrag database. Allemaal particulieren die zelfs bij een eventuele "uitbreiding" van de marginale SDE, in Nederland alsnog buiten de boot zullen vallen. Tenzij ze speciaal voor hun PV-installatie een "bedrijfje" gaan beginnen, wat EIA subsidie van hetzelfde SenterNovem kan gaan claimen. Wat natuurlijk te bezopen voor woorden is.

Waarschuwing: aangezien EZ in februari 2008 rücksichtslos en zonder enige verklaring, noch "vragen uit de Tweede Kamer" (die van dat hele rapportagecircus van ECN/KEMA toch geen bal snappen) hun eigen drie categorieën om zeep heeft geholpen, tel uw zegeningen s.v.p. Tot het moment dat de zoveelste Ministeriële Regeling op dit punt gewijzigd zal zijn (eind maart 2009?). Want EZ is beslist niet te beroerd om u op het allerlaatste moment alsnog op het verkeerde been te gaan zetten met een "dramatische aanpassing" van deze "beloofde" uitbreiding van de SDE voor particulieren! Als het al doorgaat is het in ieder geval retezuur voor de mensen die in 2008 vet uit wilden pakken, direct op 3,5 kWp werden "gemaximeerd", en de meest onwaarschijnlijke peperdure onzin in de meterkast hebben moeten laten verbouwen. Die zijn in de @@p gelogeerd, en bij een eventuele "gewilde" uitbreiding van het eerste op 3,5 kWp gemaximeerde SDE setje, staan hen onder de absurde pennenlikkers-logica van diezelfde SDE nog de nodige rampen te wachten (aparte EAN nummers, extra omvormer voor een uitbreiding waar een enkel exemplaar voor een in 1 keer gekochte 5 kWp installatie waarschijnlijk voldoende had geweest, dat soort volstrekt onzinnige polderkolder).

Let ook op dat "systemen gebouwgeïntegreerd" voor de categorie 5-100 kWp. EZ is beslist niet van plan om vrije veld installaties toe te staan, tenzij ze daar door de politiek toe worden gedwongen (en die hebben wat mij betreft de enige democratische legitimatie, beslist niet de nooit "verkozen" beleidsambtenaren van een willekeurig ministerie die eventjes energiebeleid zitten te maken in ons land). EZ is beslist geen voorstander van de plannen van ex-Staatssecretaris Vermeend om dit soort installaties te gaan realiseren (Leeuwarden, Zeeland), en blijft dus ook op dit vlak de werkelijke marktgroei dwarsbomen. Totdat er iets knapt en de Tweede Kamer zelf het heft in handen gaat nemen en EZ zal gaan passeren bij hun voordurende sabotage van gezonde marktgroei van deze veelbelovende technologie.

Wederom KUL: "Een dakvullend systeem voor particulieren kan soms groter zijn dan 3,5 kWp". Stelletje... Er worden al lang grotere installaties bij particulieren gerealiseerd, zoals het fantastische dik 5,8 kWp systeem op myECOhouse in het hol van de fossiele leeuw (Arnhem). Ik heb recent twee e-mails binnengekregen die geplande uitbreidingen tot vet over de 6 kilowattpiek op eigen woning aankondigen. En er staan in mijn zeer korte lijstje PV newbees al tijden 3 supertrotse eigenaren met grotere installaties (niet eens per definitie dakvullend...) die hun neus voor de SDE ophalen dan wel hebben gehaald... Waar mensen beperkte ruimte op hun schuine of platte hoofd-dak zouden hebben, is er vaak nog extra ruimte op een schuurdak of elders op het eigen kavel, waarmee beslist in zeer veel gevallen veel meer dan 5 kWp geplaatst kan worden. En dan heb ik het nog niet eens over de talloze gigantische boerderij daken gehad, waar veel meer op kan worden geplaatst aan capaciteit (wel eens een Friese boerderij gezien? Kan een hoop op, op die daken...). Die opmerking past dus zoals gewoonlijk in de categorie polderkolder. Vlamingen strooien vaak in het rond met installaties van ver over de 4 kWp, regelmatig ook meer dan 5 kWp heen (zie 8,64 kWp installatie in Itegem). Volslagen legitiem en realiseerbaar onder de Vlaamse ondersteunings-condities. In Nederland houden "de instanties" niet van al te duurzame halmen boven het maaiveld, moeten burgers vooral zo "kort" mogelijk gehouden worden, en moet alles wat boven de grauwe middelmaat uit dreigt te (gaan) steken met grof bureaucratisch geweld de kop in gedrukt worden.

Hiep Hoera twee! Salderingsgrens naar 5.000 kWh (netinvoeding per jaar, neem ik aan, al in een bericht van dik twee jaar geleden, 24 oktober 2006! geopperd door de heer Samsom n.a.v. karakteristieke salderings-drama's in een van de duurzaamste wijken van Nederland in Boxtel...). Dat gaat eindelijk "lucht" geven aan de al jaren gesaboteerde 5 kilowattpiek PV-daken hebbende duurzame huizen in "In Goede Aarde" aldaar, waar de stekker voortijdig uit het stopcontact "moest" om financiële verschrikkingen te voorkomen. Eerst zien, dan geloven. En: het blijft een onacceptabele en waanzinnige marktcap. Die moet en zal uit onze belachelijke "regelgeving" gesloopt worden.

ECN/KEMA lijken weinig van de salderingsregeling te snappen, zoals dat hierboven staat geformuleerd. Zowel de variabele, kWh-gerelateerde levering, energiebelasting, systeemdiensten tarief, transportkosten, als de BTW over die hele zooi, moesten gesaldeerd worden (tot en met 31 december 2008). Per 1 januari gaat dat door de invoering van het met talloze problemen omgeven, ongevraagde capaciteitstarief en alle vreselijke daarmee gepaard gaande "tierelantijnen" alleen nog maar levering, energiebelasting, en BTW worden (variabele posten). De enige "post" die de stroomleverancier voor zichzelf dan moet "salderen" is de variabele leveringsprijs per kWh. De rest (energiebelasting incl. BTW) moet de leverancier "innen" van het Ministerie van Financiën, en dat doorsluizen naar de te salderen zonnestroom opwekker. De meeste mensen hebben nog steeds de volautomatisch salderende Ferrarismeter, daar draait die hele "kermis" helemaal vanzelf. Vooral trachten te behouden die meter: geen bureaucratenvingers die u allerlei bizarre heffingkjes en bezopen extra vastrechten in rekening kunnen gaan brengen als er allerlei extra getallen worden "vastgelegd"...

Die laatste opmerking van Min. EZ is curieus. Eerst wordt door hen (vorige rapport, 2007) een opsplitsing van 0-3,5, 3,5-15, resp. 15-100 kWp "bevolen", dan worden nog geen paar maanden later de twee laatste categorieën opeens overboord geknikkerd (en de enige overgebleven miezercategorie ook nog eens aan de boven en onderzijde ingeperkt). En nu heet het opeens dat het onderscheid tussen die twee laatste categorieën niet (meer????) "nodig" zou zijn... Merkwaardig en hoogst curieus, doch typisch ambtelijk EZ argumentatie geglibber. Ik proef hier belangenboter van de energiebranche, die best ook wel zeer lucratieve kleine systeempjes van 10 kWp, de output daarvan te subsidiëren uit de SDE pot (belastinggeld), her en der wil rond gaan strooien (mooie greenwash campagne d'r aan vastplakken, klaar is kees...). Daarbij de pas afsnijdend van autonoom werkende, deskundige partijen die zij als een bedreiging voor hun toch al absurd dominante marktpositie zien.

In Duitsland is de eerste staffel binnen het superieure EEG al sinds het jaar 2000 30 kWp (een factor 6 maal zo hoog dan de pas in 2009 [mogelijk] in Nederland in te voeren 5 kWp "voor particulieren"), en mogen burgers (en autonome partijen, stichtingen, burgerinitiatieven, noem maar op) die het geld er voor over hebben, gewoon zonder problemen, bemoeizuchtige fossiele energieholdings, of gekunstelde constructies, meedoen. Zelfs met veel grotere installaties, als ze de "goesting" hebben. De non-innovatieve (doch bij zorgvuldige inkoop beslist goed werkende) kruimels onder de 5 kWp binnen de tweede SDE ronde mogen de burgers in Nederland dan blijkbaar bij elkaar scharrelen. Ik ben erg benieuwd hoe de budgetten tussen die 2 overgebleven, ongetwijfeld onder de ongezonde invloed van de fossiele holdings tot stand gekomen "categorieën" verdeeld zullen gaan worden. Als ze tenminste niet zullen sneuvelen of alsnog worden gemodificeerd in een zoveelste aanpassing op het allerlaatste moment door de EZ ambtenaren. Ze zijn daar beslist toe in staat.

Dunnelaag versus kristallijne technologie

PPV: Alweer nonsens. Dunnelaag fabrikanten zijn nu juist op diverse vlakken in het voordeel vanwege de relatief goedkopere modules (lees: aanschafprijs systeem kan een stuk lager worden), al zijn ze nog lang niet zo efficiënt als kristallijne modules (lees: lange termijn opbrengst van de installatie zal een stuk minder zijn). Zeer veel zonnestroomparken in Duitsland die het laatste jaar zijn gebouwd, bestaan juist uit dunnelaag modules en veel minder dan slechts een paar jaar geleden uit de prijziger kristallijne zusjes. Als er nu al een kristallijn park wordt gerealiseerd, bestaat dat vaak uit goedkopere - doch kwalitatief goede - Chinese importen. In 2007 was het aandeel dunnelaag op het totaal al zeer snel gestegen naar 62% volgens een interessant artikel in het vakblad Solarthemen nr. 280 (mei 2008). CdTe modules van FirstSolar domineren de markt daar, maar ook bijvoorbeeld CIS modules van Würth worden geplaatst, en er zijn veel andere initatieven die de markt reeds hebben betreden en deels al in PV parken hebben laten opnemen: Mitsubishi amorf Si, Sulfurcell, etc. Zelfs Shell heeft met hun nieuwe CIS fabriek in Torgau wederom de PV-markt betreden met een ogenschijnlijk veelbelovend en reeds behoorlijk hoge efficiëntie hebbend product. Ook Sharp komt er aan, met micromorfe tandem dunnelaag modules (9%), productiecapaciteit 60 MWp. Bovendien is Sharp bezig met het opzetten van een enorme hoeveelheid nieuwe productie uit een in 2010 te realiseren 1 GWp dunnelaag fabriek met triple junction Si fraais met een rendement van, naar verwachting, al zo'n 10%. Sharp wil de productie meteen hoog inzetten met een capaciteit van ... 480 MWp! (Photon International, dec. 2008: p. 6 & web-nieuws). En er zijn nog veel meer start-ups en doorstarters, in zeer verschillende stadia van marktcommercialisatie. Op dit vlak is de halfgeleider industrie al flink in het zonnestroompotje aan het roeren, met de Amerikaanse reus Applied Materials als meest uitgesproken kandidaat, tezamen met de Zwitserse firma Oerlikon de marktleiders op het vlak van de basis productie apparatuur voor dunnelaag modules.

De claim van ECN Beleidsstudies/KEMA dat de dunnelaag sector extra "geholpen" zou moeten worden door politiek beleid, is al lang door de grotendeels in Duitsland geschapen/uit de grond getrokken marktcondities achterhaald. Die "hulp" kan zeker niet van toepassing worden verklaard op het vlak van "incentive regimes" voor invoeding van zonnestroom op het net, want op dat vlak wil je juist maximale productie van duurzame elektriciteit bevorderen (een van de fundamenten van het Duitse EEG). Doch wel op het vlak van fundamenteel (wetenschappelijk) onderzoek, zoals het in Duitsland en elders ook al jaren geschiedt. En wat met marktontwikkeling a.g.v. ingezette subsidie systemen als de SDE vooralsnog weinig heeft te maken.

Op daken domineert nog steeds kristallijne technologie, maar de kostendruk is een blijvend zorgenkind gezien de zeker voor grote daksystemen dramatische degressie in Duitsland (de markt waar alles wordt uitgetest, bij een installatiegrootte van > 1 MWp, ondenkbaar in NL onder de huidige condities, bedraagt degressie per 1 januari voor daksystemen zelfs bijna 25%, van 43,99 naar slechts 33,00 eurocent/kWh voor nieuwe installaties). Dat dunnelaag producenten "klein" zouden zijn zoals ECN/KEMA stellen, wordt direct gelogenstraft door de positie van First Solar, die in 2007 opdook in de top tien van de wereld, en inmiddels al honderden megawattpieken per jaar uitlevert (en ver over de 500 MWp in de orderboeken heeft staan), met name in Duitsland en - tot september 2008 (aflopen van het oude lucratieve Real Decreto) - in Spanje...

Ook onzin die bizarre suggestie dat alleen (???) dunnelaag producenten "innovatief" zouden zijn. ECN Beleidsstudies/KEMA zien blijkbaar, net als atoom-Delta*, weinig in de door Solland mede-ontwikkelde revolutionaire Sunweb cellen- en module productie technologie? Een pure kristallijne en hyper-innovatieve spin-off van dat geweldige bedrijf, wat de sector naar een nog hoger plan gaat tillen met een voor de industrie hoge rendements-stijging van 2% door de invoering van nieuwe celtechnologie??? Het moet niet gekker gaan worden: die Sunweb "back contact" cel en de daaruit voortvloeiende "Pin-Up Module" technologie zijn namelijk uitvindingen van ... de collega's in het zonnestroomlab van Sinke, de Jong, en anderen op exact datzelfde ECN instituut in Petten!

Het "voortgezette" onderzoek vindt zowel bij de kristallijne, als bij de talloze dunnelaag projecten continu plaats, met name in de landen waar al prima marktcondities zijn, en waar de progressie direct in de eigen markt worden ingevoerd. Niet in Nederland, want de modules die hier worden geplaatst komen bijna allemaal uit het buitenland. Of ECN Beleidsstudies en KEMA suggereren met deze opmerking wellicht dat de aan fossielen goud geld verdienende NUON holding nog wat extra "innovatiesubsidies" voor hun van AKZO overgenomen Helianthos project zou moeten krijgen, terwijl het Amerikaanse Uni-Solar Ovonic al jaren enorme hoeveelheden van hun flexibele dunnelaag triple junction cellen in diverse soorten uitvoeringen, inclusief grote "PV-matten" (o.a. via het Duitse Alwitra) op commerciële basis all over the globe verkoopt? Energy Conversion Devices, de moeder holding van Uni-Solar, wil in 2012 al een productie capaciteit van 1 GWp hebben bereikt en heeft zojuist aangekondigd dat ze voor het einde van 2009 een nieuwe 120 MWp productielokatie gaan openen in Battle Creek, Michigan (U.S.A.). Dat soort ontwikkelingen zijn met geen mogelijkheid te "sturen", laat staan te "volgen" met incentives vanuit een beperkt Nederlands SDE subsidie regime, wat ook helemaal niet bedoeld is noch kan zijn om dit soort industriële innovaties of ontwikkelingen te "bevorderen". Daar heb je een compleet ander kaliber, aggressieve en visionaire ondersteuning van industriële activiteit voor nodig...

*Delta = stiefmoeder van het zeer Nederlandse Solland Solar, dat nu onder zware druk van het personeel, na het op schandalige wijze de laan uitsturen van Boxhoorn en zijn CFO Hubert Thijs, toch overstag lijkt te zijn gegaan en een deel van de wensen van de ondernemingsraad lijkt in te willigen (voor zolang als het duurt) ...

Duitsland, "technisch-economische parameters" en BIPV

PPV: Geïnstalleerde nominale vermogen is nog niet definitief afgespijkerd (mijn laatste getal - van de brancheorganisatie BSW - was 3.800 MWp voor de BRD). De rest is een open deur, wisten we al lang. "Integratie" stelt weinig voor, dat is gewoon doorstekkeren geblazen (klusje van niks), doorvoer naar binnen, klaar is Kees met de "gebouwintegratie" (bij de huidige kleine SDE systemen, maar zelfs ook bij de nu aangekondigde categorie van 5-100 kWp). Belangrijker zijn de beperkingen op platte daken, zoals beschaduwing door obstakels, maar die kennis is al lang in huis in Nederland (zie bijvoorbeeld het fraai aangelegde 75 kWp PV dak van het Provinciehuis Zuid-Holland in, jawel, onze bloedeigen residentie...). Bij grote oppervlaktes moeten sterkteberekeningen er aan te pas komen, maar ook daarvoor zijn diverse oplossingsrichtingen. Bij schuine daken zijn opbouwconstructies benodigd die al lang een zeer geavanceerd ontwikkelings-stadium hebben bereikt. Die opbouwsystemen zijn in ruime mate aanwezig en robuust (talloze op de Duitse markt), op Intersolar 2008 is nog een geavanceerde "Power Bridge" van Phoenix Solar in de prijzen gevallen waarmee grote overspanningen op zwakkere schuine daken met zonnepanelen kunnen worden gerealiseerd. Daar is echt geen "SDE subsidie regeling" voor nodig, maar wel: een gezonde markt met goede uitgangscondities (de Duitse)... De werkelijke kosten zitten hem vooral in het aanbrengen van een PV-installatie op het dak, personeelskosten, dus. Die een goede doe het zelver, op eigen risico, beslist ook zelf kan doen. Met geduld en een zorgvuldige, veilige werkwijze (en liefst: hulp bij aangeven van de spullen op schuine daken). Als het "spul" eenmaal zit, blijft het bij goede constructie decennia lang zitten. Platte daken zijn meestal zeer makkelijk te bedienen, zelfs voor de "minder handige" bewoner zelf.

Dat gezeur over "integratie" is typisch ambtenaren gezever, je zou beter over "inpassing" van de installatie in/op het gebouw kunnen spreken. Arbeidskosten zijn de doorslaggevende factor, tezamen met het feit dat particulieren nooit de kortingen kunnen bedingen die groothandelaren, industriële partijen en grote fondsen bij grote PV projecten kunnen bedingen. Waarom denkt KEMA dat juwi voor hun net aan het net gekoppelde 40 MWp park Waldpolenz voor € 3,25/Wp heeft kunnen bouwen? Omdat ze ruim twee jaar geleden 550.000 van die mooie CdTe modules van First Solar voor een lucratieve prijs konden bestellen, uiteraard (met uitzicht op meer, ze hebben al diverse andere parken met dezelfde modules gerealiseerd) ...

Particulieren zijn afhankelijk van derde partijen zoals systeemaanbieders en installateurs (vaak all-in-one), en die willen ook marge maken, helemaal aan het eind van die zeer lange, door weinigen begrepen silicium >>> module productieketen (en wat er nog aan bijkomend "materiaal" bijkomt, in het "wereldje" BoS genoemd, "balance of system"). Aangezien de modules de grootste kostenpost zijn, en er vooralsnog niet dramatisch veel beweging zit in die prijzen (op de NL markt!!!) vanwege de blijvend extreme mondiale vraag en het "weglekken" van nieuwe productie naar landen met de meest lucratieve marktcondities (lees: niet Nederland), is dat de grootste bottleneck. Pas als de module en (daardoor) vooral, de systeemprijzen ook in ons land structureel lager gaan worden, is er ruimte voor een aanwijsbare verlaging van de "end-user" marktprijs. Anders verdient de systeemleverancier niets of te weinig (en die moet ook in de meeste gevallen ook nog voor het resultaat het "echte werk" doen, op de daken...). Heeft dus verder weinig (lees: niet niets) met "integratie" problematiek van doen in de gebouwde omgeving.

Hierbij ook een waarschuwing: die "dramatische dip" in de Europese curve op de beroemde, en vaak geciteerde/gekopieerde Solarbuzz grafiek moet u een grote pot zout naast zetten. Slechts weinig mensen klikken op dat plaatje, zodat ze de essentiële achtergronden van die grafiek zullen zien. En daar staat deze tale-telling mededeling, mijn vetdruk:

"While there has been a dramatic move in the European index this month, this was actually a consequence of exchange rate movements (mainly Sterling/Euro) within Europe rather than a large number of price changes in the survey result."

M.a.w.: rekent u zich s.v.p. niet meteen "rijk", maar houdt in het achterhoofd dat niet zozeer de marktprijs voor modules opeens in elkaar is gestort, maar dat dit vooral veroorzaakt wordt door wisselkoers effecten!!!

BIPV ("building integrated photo-voltaics")
Dit is ondanks jarenlang onderdeel van de sector een nog zeer beperkt marktsegment. Dat komt o.a. doordat er in de gebouwschil gewerkt moet worden, wat alleen aan zeer specifieke, kapitaalkrachtige partijen is voorbehouden, en wat aanzienlijke extra eisen met zich meebrengt (waterkerende functie, thermische isolatie, etc.). Zelfs in Duitsland is BIPV nog een zeer kleine niche markt (artikel met fraaie voorbeelden in Solarthemen nr. 280, 22 mei 2008: pp. 26-29). Het gros van de verkochte PV-modules wordt gewoon "boven de pannen" met dakhaken, op platte daken, of in fraaie vrije veld installaties (vaak op vervuilde probleemlokaties) aangelegd. Er is vooralsnog helemaal geen zwaarwegende "maatschappelijke noodzaak" tot gebouwintegratie. Die (a) de kosten voor de gemiddelde "end-user" markt alleen maar opdrijft (en dat bij de maatschappelijk gewenste kostprijs ontwikkeling: prijzen juist omlaag!), en (b) met extra complicaties geconfronteerd wordt, namelijk fors lagere opbrengsten door de vaak vertikale inpassing in façades. Particulieren, de "markt" die nog steeds in eerste instantie door de SDE "bediend" zou moeten worden, willen maximale opbrengsten! En dus: optimale hellingshoeken tussen de 30 en 45 graden, bij voorkeur zoveel mogelijk op het (onbeschaduwde) zuiden gericht (met behoorlijke tolerantie tussen west en oost)!

BIPV wordt echter beslist nog steeds - en terecht - toegepast, en er zijn talloze magnifieke voorbeelden van goed gelukte gebouwintegratie in Duitsland en elders te vinden. Voor particulieren in Nederland vooralsnog compleet ongeschikt of onhaalbaar, tenzij er "voor die particulier wordt gebouwd", maar dan heeft hij/zij ook helemaal niks met SDE te maken, dat is het pakkie aan van de projectontwikkelaar. Met weer grote risico's, zoals we in Leiden hebben gezien met gigantische (financiële) drama's bij PV-façades, maar wat bijvoorbeeld in de Stad van de Zon ook al tot bizarre, m.i. onacceptabele wurgcontract condities met een machtig energiebedrijf heeft geleid... Alleen als dat soort zaken door zeer betrouwbare, bij voorkeur compleet onafhankelijk van energiebedrijven opererende partijen wordt uitgevoerd, kan de "klant" er verzekerd van zijn dat hij/zij geen "miskoop" (vaak in de bouwprijs inbegrepen) doet, of aan oneigenlijke, door hem/haar nauwelijks te beïnvloeden of te controleren "condities" wordt vastgespijkerd.

Met de Nederlandse SDE heeft dat alles weinig van doen, want voor particulieren onhaalbaar. Zelfs in Duitsland is, door de bloederige politieke strijd rond de novellierung van het fenomenale EEG, uiteindelijk de beroemde "façaden bonus" (was tot en met 31 december 2008 5 Eurocent/kWh extra) geschrapt, en worden die systemen niet meer bevoordeeld met een extra financiële prikkel. Het bizarre is, dat in de zonnige atoomstaat Frankrijk, BIPV juist wel zeer "aggressief" met de hoogste "feed-in" vergoedingen wordt bevorderd, en ik laat het aan uw eigen fantasie over wat daar mogelijk voor filosofie achter steekt...

Meerkosten PV-aanvragers, meterkast ellende en vaststelling investeringskosten

PPV: Die "eventuele meerkosten" waren een typisch gevolg van het feit dat er door de alfa's in de Tweede Kamer geen enkel zicht is op wat het in huis halen van zo'n zonnestroom systeem wel niet allemaal inhoudt, en hoe je alle partijen die de particulier met zonnestroomwens willen leegplunderen al op voorhand aan de ketting dient te leggen (zoals in Duitsland wel, in uitermate duidelijke en ondubbelzinnige Wetsteksten is vastgelegd, met een zeer gezonde markt tot gevolg). De TK heeft dat in Nederland allemaal verzaakt, en het gevolg was een inkoppertje: financiële waanzin en roofzuchtige praktijken bij monopolisten als netbeheerders, door hen ingeschakelde meetboys, of de "holdings" die met hun "SDE aanbiedingen" bizarre contractcondities, slechte informatie, of modules van dubieuze en niet traceerbare herkomst leverden. Hierover heeft Polder PV uitvoerig gerapporteerd (zie SDE ingangspagina).

Die "drempel" bleek een loden last voor veel aanvragers, maar het was en is beslist niet de enige drempel die in die hele regeling was verstopt door de EZ ambtenaren. De SDE zit er vol mee.

"Converter" is beslist geen gebruikelijk woord in de PV-branche. Noem dat ding toch gewoon een omvormer, zoals iedere Hollander dat doet. Of, als je sjiek wilt doen, een inverter, zoals iedere Engels sprekende Intersolar bezoeker uit de mond laat vallen... Bekabeling naar de meterkast hoeft in veel gevallen geen enkel probleem te zijn, zo duur is dat in de meeste gevallen niet (bijv. € 2,25 incl. BTW/meter voor robuust 4 mm² enkeldraad bij ikwilzonneenergie.nl). Exclusief breekwerk, dan kan het wel duur worden, maar dat is ook door de bewoner zelf te doen, desnoods met huur van een goede boormachine. Het plaatsen van een separaat meterbord voor de bruto productiemeter (leidend tot drama's in veel oude woningen met smalle meterkasten...) is verplicht door de netbeheerders, en geen "optie", zoals hier gesuggereerd lijkt te worden (ook hierover zwijgt de SDE als het graf, met de gebruikelijke Nederlandse ellende tot gevolg). Zie de in dit opzicht uitmuntende en informatieve berichten van SDE ervaringsdeskundige Wieggers in Varsseveld, o.a. deze laatste pagina...

600 Euro meerkosten voor een 5 kWp installatie lijkt me vooralsnog een "billijke inschatting", die echter per situatie zal verschillen, dus moeilijk in te schatten hoe dat in de bikkelharde praktijk uit zal pakken. Als de netbeheerders en de meterboys tenminste aan roestvrij stalen kettingen worden gelegd op dit gebied, want ze hebben laten zien dat ze er geen enkel probleem in zien om mensen nog meer ongevraagde onzin kosten aan te smeren (lees: rentabiliteit van de installatie zakt gierend in).

2,3 kWp zou de "gemiddelde systeemgrootte" binnen de SDE zijn. Dat zijn zo'n 13 stuks 175 Wp modules, da's niet veel. Ik weet niet of ik met zo'n relatief kleine installatie (ik heb zelf 12 oude modules, makkelijk op het dak passend, ruimte voor meer) überhaupt wel in zo'n onzekere regeling zou willen stappen, met alle onverwachte consequenties (meterkast ellende, bemetering, continu hersenverwekende en schuim op de lippen brengende schermutselingen met rigide ambtenaren van SenterNovem en CertiQ, en veldslagen met onwillige meterboys en netbeheerders-juristen, brrrrr....). Er zijn de nodige mensen die het allemaal zelf maar zijn gaan regelen, buiten de SDE om. Die wilden hun geestelijke gezondheid niet op het spel gaan zetten. Ze hebben het grootste gelijk van de wereld...

Mondiale marktgroei PV industrie

PPV: Niet krapte in de modulecapaciteit is de reden van de nu al oplossende "bottleneck" geweest. Die capaciteit was er beslist, maar werd slechts ten dele benut, modules zitten namelijk erg ver aan het eind van de lange (silicium) productie keten... Het was de capaciteit bij de primaire siliciumproductie, de "zware chemische industrie", dus, waar forse investeringen in gedaan moesten worden, maar wat een tijd lang was verzaakt. De paar spelers in die "top" markt zijn ook deels verrast door de snelle mondiale marktgroei, en hebben lang geaarzeld voordat de benodigde (hoge!) investeringen in grote silicium reactoren werden gerealiseerd.** Dat heeft diverse bedrijven lager in de Si-keten (voor de volle honderd procent afhankelijk van wat er boven in die keten wel of niet gebeurt) zwaar genekt, waaronder het beroemde Shell. Vandaar dat het Duitse Solarworld, wat zijn zaakjes als onafhankelijk PV specialist wel op orde, en genoeg silicium leveringscontracten (en eigen productie) had, een zeer lucratieve, op halve capaciteit draaiende modulefabriek van Shell in het Californische Camarillo kon overnemen en die vervolgens voortvarend ging upgraden. De rest van de hele kristallijne divisie van onze naast het siliciumpotje piesende olieboer kreeg Solarworld d'r zo'n beetje bij...

Zelfs wereldmarktleider op module niveau, het Japanse Sharp schijnt zich in 2007 fors verslikt te hebben in hun (verzekerde) silicium dan wel wafer leveranties, en ze raakten in dat jaar hun jarenlange koppositie in verkochte zonnecellen productie net aan kwijt aan het Duitse Q-Cells, op de hielen gevolgd door de Chinese reus Suntech... De Si capaciteit wordt nu al jaren in versneld tempo opgeschroefd, met name in komeet China, met giganten als de mega- Si- en wafer producent LDK, die eind vorig jaar het jarenlang dominante Noorse bedrijf REC met reuzenstappen heeft ingehaald op het vlak van de wafer productie (derde kwartaal productie: LDK 243 MWp [plus 32% t.o.v. 2e kwartaal], REC, mede door 4 weken lang stil liggende productie, 114 MWp [minus 25%]. Bron: Photon International, dec. 2008: p. 68) ... En de razendsnelle groeier Suntech heeft nu waarschijnlijk Sharp al ingehaald op het vlak van module productie (2007: 364 resp. 363 MWp).

De module productie capaciteit explosie, ook al bij wereldleider China, is vooral ontstaan in nauwe samenhang met de beschikbaar komende extra silicium productie in het land zelf, en de daarvan afgeleide wafer productie, die aan de basis van de cellen productie staat. Zonder wafers geen cellen! LDK verwacht in 2009 alleen al tussen de 1,57 en 1,67 GWp aan wafers te gaan afzetten op de wereldmarkt... Pas als het hele, weliswaar zwaar geautomatiseerde, doch ingewikkelde cellen productie proces is doorlopen, kan een modulefabrikant "iets" doen met de uiteindelijke explosie aan daadwerkelijk gefabriceerde zonnecellen. Het lijkt wel alsof ECN Beleidsstudies/KEMA niet begrijpen hoe de sector in elkaar steekt, terwijl die kennis bij ECN geheel gratis is te bekomen bij de onderzoeksgroep van Professor Sinke, een stukje verderop in het gebouw...

Overigens is die 4.700 MWp in Europa van Observ'ER (precies: 4.689,496 MWp), en daar zit ook een feitelijk voor de werkelijk relevante marktontwikkeling niet op een lijn met netgekoppelde systemen te zetten populatie van (met vraagtekens omgeven) autonome systemen van in totaal 128,815 MWp bij. Dat soort systemen zullen nooit onder een SDE regeling of whatever "feed-in" regime vallen, uiteraard. 72% van de nieuwe installatie capaciteit in Europa werd in 2007 op Duitse bodem bijgebouwd volgens dat Oberv'ER rapport, 22% in Spanje, en Italië ruim 3%. Nog steeds zijn de definitieve cijfers voor de Bondsrepubliek (data bijgebouwde zonnestroom capaciteit van de netbeheerders) echter niet bekend...

**Boze tongen beweerden dat het achterwege blijven van nieuwe Silicium productie capaciteit bewuste politiek van die paar spelers was om de marktprijs van solar grade silicium op te drijven. Ik heb hier geen (gefundeerd) oordeel over, en men moet beseffen dat de benodigde investeringen voor de productie uitbreidingen (grote, ingewikkelde en dure reactoren e.d.) immens zijn, en dat het extreem kortzichtig zou zijn van "die spelers" om in een explosieve groeimarkt (met gigantisch omzet potentieel) langdurig de kurk in de fles te laten zitten...

Moduleprijzen, financierings-systeem en correcte degressie cijfers voor Duitsland

Het IEA is een al jarenlange blunders makende nogal door fossiele en atoomkrachten beïnvloede instantie waar helaas veel te veel regeringen (bewust, "wir haben es nicht gewusst"?) blind op varen. Met dramatische gevolgen (denk aan de ernstige missers met de middellange termijn voorspellingen van de ontwikkeling van de olieprijzen, IEA heeft er bijna altijd vet naast gezeten). Het IEA is helemaal niet geschikt om die markttrends te beoordelen (van een markt, decentrale opwekking, waar ze weinig van begrijpen). Dat moeten ze aan de specialisten in de branche overlaten. Zie Solarbuzz en rapporten van Rogol/Photon Consulting. Vooral de laatste heeft toegang tot geheime, inside info uit de topbedrijven in de markt, en rapporteert regelmatig over de daaruit gedestilleerde mondiale ontwikkelingen op financieel vlak in de PV industrie. Die "dalende trend sinds 2007" is voor Europa lange tijd slechts een hele lichte gebleken (en wel: op het niveau van een op de markt gekocht enkele module, zie info Solarbuzz), al is er plotsklaps, door een combinatie van factoren (economische crisis, problemen bij verkrijgen nieuw geld, etc.) nu "iets" aan het gebeuren, al is dat voorlopig slechts een "wisselkoers effect". De "Europa module prijs" is plotseling fors gedaald naar een prijs van € 4,60/Wp, maar niemand weet of die daling door gaat zetten, zo ja hoe ver dan wel, en wat die ontwikkeling over de periode van het komende jaar zal laten zien. Voor U.S.A. is die prijs de afgelopen tijd weer licht gestegen, met nog weinig zicht op structurele daling. De gevolgen van de mondiale financieel-economische crisis zijn moeilijk in te schatten voor het aankomende "depressiejaar 2009". Let wel: wat op de Solarbuzz grafiek wordt getoond is nog beslist niet de uiteindelijke systeemprijs inclusief installatie, daar kan ook nog van alles mee gebeuren, ook door diezelfde mondiale crisis.

En dan hebben we het nog niet eens gehad over de ongetwijfeld rap verslechterende markt voor eventuele leningen voor de aanschaf van PV installaties. Die zal in Duitsland naar verwachting niet dramatisch verslechteren omdat de Einspeise Vergütungen van tevoren bekend zijn, in Wet zijn vastgespijkerd, en 20 jaar lang plus het jaar van inbedrijfname (vanaf installatiedatum) uitgekeerd moeten worden (lees: zekerheden voor de borgstelling voor de lenende bank). In Nederland moeten we dat nog maar afwachten, temeer omdat niemand van tevoren kan berekenen wat de SDE installatie daadwerkelijk aan financiële opbrengst zal gaan opleveren, in slechts 15 jaar tijd, met enkele hoogst variabele en zeer schimmig berekende "rekenfactoren"...

"Subsidie tarief"??? Duitsland kent helemaal geen "staatssubsidie" voor de uitkering van vergoedingen voor duurzaam opgewekte elektriciteit. De vele miljarden Euro's voor de invoedingstarieven (voor alle hernieuwbare elektriciteit, niet alleen voor zonnestroom, wat alleen al in 2007 20% (€ 1,6 miljard) van de totale Einspeise Vergütungen claimde op een totaal van bijna 7,9 miljard Euro, gegevens BDEW), komen namelijk helemaal niet uit de schatkist, maar direct uit de verbruikersmarkt volgens het in Nederland vergeten principe "de vervuiler betaalt". Dit i.t.t. de fundamenteel daar van verschillende situatie in Nederland, waar alles is gemaximeerd en alles uit een beperkt budget als onderdeel van de Rijksbegroting moet komen. Dat was ongeveer anderhalf miljard Euro (gecommitteerd voor 2008, is later nog wat grut bijgekomen). PV kreeg voor 2008 na twee tussentijdse, politiek met erg veel moeite voor elkaar gebokste verhogingen, 83 miljoen Euri toebedeeld (slechts 5% van de totale Einspeise Vergütung voor zonnestroom in 2007 in Duitsland), waarbij nog volstrekt onduidelijk is of dat geld daadwerkelijk aan zonnestroom zal worden uitgegeven, gezien de vele in de bureaucratische regeling teleurgestelde aanvragers (deels afhakers, aantal onbekend)...

Het EEG laat wettelijk verplicht de Einspeise Vergütungen uitkeren die via een briljant Umlagesysteem bij bijna alle kWh verbruikers in de Bondsrepubliek volautomatisch door de netbeheerders worden afgeroomd, en die, gecontroleerd door de Staat (BDEW), intern worden verrekend. Ook ECN Beleidsstudies en KEMA blijven de door EZ in het leven geroepen supervalse mantra opdreunen dat de Duitse en Nederlandse financiële ondersteunings-systemen "vergelijkbaar" zouden zijn. Wat gelogen is dat gedrukt staat. Maar wat vrijwel niemand in Nederland lijkt te beseffen, laat staan bekritiseert (hoe voelt een roepende in de woestijn zich?).

7% daling van degressie in Duitsland??? Zelfs de "specialisten" van ECN Beleidsstudies en KEMA kunnen blijkbaar niet goed lezen of rekenen. Einspeise Vergütung netgekoppelde PV installaties op/aan gebouwen tot en met 31 december 2008 46,75 eurocent/kWh tot en met 30 kWp, 44,48 eurocent/kWh 30 tm. 100 kWp, 43,99 eurocent/kWh meer dan 100 kWp, en voor Freiflächenanlagen 35,49 eurocent/kWh. Einspeise Vergütung en resulterende degressie percentage t.o.v. 2008 (tussen haakjes) vanaf 1 januari 2009:

• tm. 30 kWp 43,01 (- 8%) inclusief BIPV (façade/BIPV bonus 5 ct/kWh vervalt)
• 30 tm. 100 kWp 40,91 (- 8%)
• 100 tm. 1 MWp 39,58 (- 10%)
• > 1 MWp "dak" 33,00 (- 25%) nieuwe categorie
• vrije veld installaties (onbepaald) 31,94 (- 10%)

Ook de claim dat in 2010 die (foutieve) "7%" zogenaamd "8%" zou gaan worden klopt niet. 8% degressie is het namelijk al in 2009, doch uitsluitend voor systemen tot en met 100 kWp. Afhankelijk van de vastgestelde marktgroei in dat jaar (grenzen in Wet gedefinieerd, alle nieuwe installaties dienen in een Anlagenregister ingeschreven te worden), blijft dat in 2010 ook zo, of er gaat 1% van de degressie (nieuwe installaties: degressie 7%) van af (relatief weinig groei), of er komt 1% bij (relatief veel groei, degressie 9%). Zie mijn interactieve grafiek... De mensen bij ECN Beleidsstudies en bij de KEMA kunnen blijkbaar geen Duits lezen. En ik maar mijn hele leven "van hogerhand" moeten aanhoren dat Duitsland de voor Nederland belangrijkste handelsmarkt is, waarbij je zou verwachten dat bij "top"instellingen zoals ECN en KEMA wel wat goed Duits lezende medewerkers zouden zitten. Blijkbaar heb ik mij al die tijd vergist...

Voor de systeemprijzen, zie het volgende tekstblok.

Systeemprijzen

Middelgrote systemen in BRD voor 4.000 Euro/kWp? (a) Wat is "middelgroot"??? Wordt niet door ECN Beleidsstudies/KEMA gedefinieerd. Wel wordt ook uit een volgend stuk tekst (zie verder) duidelijk dat deze beleidsambtenaren/adviseurs doodleuk beweren dat in Duitsland ook "kleine" systemen voor 4.000 Euri over de toonbank gaan... (b) 4.000 Euro? Dat mag betwijfeld worden. Het vaktijdschrift Photon probeert al 2 jaar lang aanbieders te vinden die voor de door hen bevonden "rendabel te exploiteren" nieuwe PV-installaties (bedoeld wordt: de klasse van 0 tot en met 30 kWp...) slechts 3.800 Euro vragen. Er hebben zich tot nu toe slechts een paar aanbieders gemeld (lees: een minimaal stukje van de totale "markt"), en die doen dat dan vaak uitsluitend voor de grotere systemen van tientallen kWp. In Nederland voor particulieren (boeren met grote daken/schuren inclusief) een complete illusie. Bovendien heeft de markt onderzoeker Rogol van Photon Consulting voor Duitsland reeds all-in systeemprijzen gegeven in het maartnummer 2008 van PHOTON International. Voor 2007 kwam hij op gemiddelde systeemprijzen bij inzet van kristallijne modules van $ 5,35/Wp voor grote vrije veld installaties, en op $ 6,35/Wp voor daksystemen ("rooftop segment"), bij een koers van $ 1,34/Euro. Dat komt neer op prijzen van € 3,99/Wp resp. € 4,74/Wp. Voor 2008 kwam Rogol op nog steeds behoorlijk hoge prijzen van $ 5,00 (€ 3,62)/Wp, resp. $ 6,05 (€ 4,38)/Wp bij een dollarkoers van $ 1,38/Euro. Heel wat hoger dan ECN/KEMA blijkbaar "vinden" dat de markt zou "kunnen" (???) doen.

Voor de 3,25 Euro/Wp die juwi voor hun Waldpolenz centrale heeft betaald, zie eerdere opmerking op deze pagina. Dat was uitsluitend mogelijk voor grootschalige projecten met dunnelaag modules van First Solar, al zal dat rap minder kunnen gaan worden als meer dunnelaag concurrenten hun productie commercieel 100 procent hebben draaien. In ieder geval veel lager dan ECN/KEMA met die € 3.300/kWp lijken te suggereren.

Die prijzen van de extreem goed geïnformeerde mensen van Photon Consulting worden andermaal bevestigd in het marktoverzicht van 200 systeem aanbiedingen in het aprilnummer 2008 van het Duitstalige, van Photon Consulting onafhankelijke vakblad Photon (essentie, met prijsgrafiek, bij mij op te vragen). In dit leerzame artikel worden de marktprijzen exclusief BTW weergegeven. Deze prijzen lagen in 2007 rond de € 4.400/kWp voor middelgrote (!!!) installaties van 10-50 kWp, en zelfs rond de € 5.200/kWp voor kleine systemen van 1-2 kWp. Voor de categorie 2-5 kWp (waarin de per 2009 in Nederland "te maximeren" categorie van max. 5 kWp feitelijk gaat vallen) staat voor 2007 in Duitsland rond de € 4.800/kWp genoteerd, die in 2008 tot ruim € 4.600/kWp gedaald zou moeten zijn. Deze prijzen zijn exclusief BTW omdat deze door het Finanzministerium in Duitsland terugbetaald wordt aan de koper van het systeem, volgens Photon. Gaan we uit van die 4.600 Euri ex BTW, en we gooien er in Nederland 19% BTW overheen (die hier echter niet "teruggevraagd" kan worden...), zou u onder die Duitse condities in Nederland in 2008 dus "marktconform" bijna 5.500 Euro incl. BTW voor een "hedendaags" PV-systeem neer moeten tellen. Exclusief BTW is het sowieso 15 procent (!!!) hoger dan wat ECN/KEMA ons wil doen geloven, beslist voor de "kleinere" systemen waar het in Nederland tot nu toe altijd over gaat...

Belangrijker nog dan bovenstaande: vergelijkingen met systeemprijzen in de reeds sterk competitieve wereldmarkt Duitsland zegt weinig over de prijsontwikkeling in het compleet onvergelijkbare Nederland. De systeemprijzen liggen hier vaak nog hoger dan in de topmarkt Duitsland, want serieuze prijsstellingen zijn hier vrijwel onbekend in de markt (en dus denken enkele leveranciers blijkbaar: ik kan vragen wat ik wil). Er zijn slechts weinig (degelijke!) aanbieders in ons land. Bij de voor Nederland scherp prijzende vakkundige partijen als Buro Wilders, Solar-id, Esdec en SolarNRG komt u dit jaar al uit op bedragen van 4,80-4,90 Euro per Wattpiek incl. BTW (4,03-4,12 Euro/Wp ex BTW, BTW niet terugvorderbaar) bij inzet van (goede) Chinese of Japanse merkmodules. Veel modules zijn een stuk duurder op de Nederlandse markt. Zoals die bizarre "aanbieding" van een systeem met merkloze monokristallijne "151" Wp modules van NUON Energie, € 5,33/Wp incl. BTW = € 4,48/Wp ex BTW, zo'n 9-11% boven de serieuze aanbiedingen van onafhankelijk van de energiebedrijven opererende aanbieders... En er is vooralsnog geen indicatie dat die prijzen structureel zullen gaan dalen als er zoveel beperkingen en niet realiseerbare hoge marktgroei in de SDE regeling blijven zitten. Bovenstaande "bodem" prijzen voor kristallijne modules zijn voor systemen van 10 tot 20 zonnepanelen, exclusief installatiekosten. Voor dit soort systemen bij standaard condities al snel oplopend tot 2.000 Euro, incl. nieuwe groep in de meterkast.

Die 4.000 Euro/kWp systeemkosten "bodem"prijs, waar ECN/KEMA zo leuk mee zitten te spelen mag u dan ook gerust een potje zout bij zetten, ook als de limiet voor aanvragers daadwerkelijk naar een interessantere 5 kWp wordt opgetrokken. De uiteindelijke "basisbedragen" voor zonnestroom worden door deze beleidsmensen "vastgesteld" op basis van dit soort informatie. Waar EZ vervolgens blind op vaart, en als dat ze zo uitkomt, ook nog eens voor hen/de staat gunstige "aanpassingen" aan doet alvorens er een "advies" op het overvolle bureau van de Tweede Kamerleden komt... Het blijft koffiedik kijken wat de Nederlandse systeemprijzen gaan doen, wat de subsidiebedragen gaan worden (het enige wat telt), en of er niet teveel geld gaat weglekken naar de grotere systemen die kapitaalkrachtige partijen alleen maar kunnen realiseren (onder de beperkende Nederlandse condities).

Tot slot: de kleinste staffel in het Duitse EEG is niet tot 30 kWp, zoals in het rapport staat ("< 30 kWp"), maar tot en met 30 kWp. Zoals de Duitsers het zo duidelijk, kristalhelder en ondubbelzinnig stellen in hun nieuwste EEG Wetstekst, per 1 januari 2009 (paragraaf 33, artikel 1, lid 1): "bis einschließlich einer Leistung von 30 Kilowatt ..."

Onderhoudskosten ("O&M"), kosten CertiQ e.a. (onzin-) "kosten"

Algemeen bekend is dat vast opgestelde, voldoende hellende PV-systemen vrijwel onderhoudsloos kunnen functioneren. De crux, ook voor "SDE aanvragers", is en blijft een eventuele, onverhoopte, noodzakelijke omvormer vervanging binnen de 15-jarige SDE subsidie periode, om een begin van een zinnige "terugverdientijd" berekening te kunnen maken (daarbij op financieel vlak aan de "veilige" kant blijven rekenen). In zo'n onverhoopt geval van een defecte omvormer komt dat dus neer op daadwerkelijk gemaakte meerkosten na aanschaf van de installatie die middels SDE subsidie gekoppeld aan wettelijk verplichte saldering van de opgewekte zonnestroom "verhaald" moeten kunnen worden. Er wordt gesproken over een nieuwe maximering van 5 kWp voor 2009 (optrekken "maximum systeemgrens" met 1,5 kWp, dus ongeveer 9 standaard modules van 175 Wp meer dan voor de instappers in 2008). In het ideale geval (geen beschaduwing, geen opdeling in deelsystemen nodig), zou je dan met één Sunny Boy SB 4200 TL of SB 5000 TL (afhankelijk van wens dimensionering) van wereldmarktleider SMA uit kunnen (max. geaccepteerde DC vermogens 4.400 resp. 5.300 Watt). De 5000 TL kost bijvoorbeeld bij Fotovoltaikshop.de momenteel al zo'n 2.942 Euro incl. BTW (website 13 jan. 2009, prijzen kunnen fors wisselen).

Je zou dus over een periode van 15 jaar die eventuele "meerkosten voor onderhoud" (lees: omvormer vervanging) moeten uitsmeren. Over 15 jaar gerekend zou een 5 kWp (STC module capaciteit) systeem "gemaximeerd op 850 kWh/kWp.jaar" maximaal - of, zoals ECN pretendeert "gemiddeld" - voor 63.750 kWh aan subsidie "mogen" ontvangen van de SDE bedenkers. Per "gemiddeld geproduceerde" kWh kost die "vervangings-omvormer" dan ongeveer 3.000/63.750 = 4,7 eurocent/kWh. Dat is heel wat meer dan de door ECN/KEMA gesuggereerde 2,7 eurocent/kWh "variabele kosten". In het westen van het land heb je bij meerproductie voor de wettelijk verlichte saldering (veel meer dan 900, tot mogelijk zelfs 1.000 kWh/kWp.jaar te halen) geluk, in het oosten van het land waarschijnlijk pech, met een nog hoger gemiddeld "vervangingsbedrag"/kWh (bij slechte dakoriëntatie kun je dan mogelijk onder die 850 kWh/kWp.jaar komen) ... Natuurlijk worden de kosten voor omvormers lager in de loop van de tijd, maar als je pech hebt, en je krijgt vroegtijdig te maken met onverhoopte omvormer uitval (na de garantie periode), loop je hier dus een zeker "risico" die ongunstig in de SDE regeling is verstopt.

Hoezee numero drie!? "... nemen we de CertiQ-kosten voor het aanvragen van een groencertificatenaccount niet mee. Deze kosten worden in 2009 voor kleine ... systemen (tot 5 kW) afgeschaft". En dat nog wel "op aangeven van EZ"... Zouden ze eindelijk eens gaan luisteren naar die domme burgermansen die met onzin kosten worden geconfronteerd? We zullen het gaan zien: let wel, dit is immers slechts een "advies". En, als je goed leest staat hier alleen het aanvragen van een "account" vermeld, wat geïnterpreteerd zou kunnen worden als uitsluitend het wegstrepen van de eenmalige inleg van 30 Euro (bij eerste inschrijving). Maar hoe zit het dan met het "lidmaatschapsgeld" van 30 Euro/jaar??? Wordt niet duidelijk. EZ kan het bovendien nog steeds alsnog naast zich neerleggen, om alleen voor hen duidelijke (kromme) redenen. Cross your fingers, andermaal.

Wel natuurlijk: giga-retezuur voor alle instappers in 2008 (die als ze al "zover" zijn, waarschijnlijk al zo'n 30 Euri inschrijfkosten hebben moeten betalen, en voordat de nieuwe "regeling" ingaat, mogelijk al 30 Euri "administratiekosten voor 2009" moeten dokken. Laten we dan ook hopen dat met het hier gestelde wordt bedoeld: Iedereen die reeds in de SDE "regeling" zit hoeft straks niet meer mee te betalen aan die bezopen administratie toestanden bij CertiQ, anders mogen we wat typische Hollandse trammelant in de vorm van beroepen op rechtsongelijkheid gaan verwachten... Ik moet nog zien of die eenmalige inschrijfkosten komen te vervallen, de grote crux is natuurlijk de jaarlijkse bijdrage. 15 jaar lang 30 Euro, dat scheelt weer 450 Euro, dat is 1.364 "subsidie kilowattuurtjes" uit 2008 (€ 0,33/kWh) verloren voor de "terugverdientijd". In Duitsland betaalt niemand voor dit soort onzin (ook de grote jongens met megawattpiek parken niet!), omdat de complete EEG financiering volledig buiten die belachelijk dure certificatie kermis wordt gehouden. Dat zet zoden aan de dijk...

Het is mij een raadsel hoe ECN/KEMA voor zich zien dat er 3,9 ct/kWh "nodig" zou zijn voor "enkele onderhoudsbeurten per installatie". Onderhoud (nat sponsje over de modules, eenmaal per jaar???) is, zoals gezegd, "void" (lees: vrijwel nihil, tenzij u persé uw modules vrijwel horizontaal wilt leggen, wat in de meeste gevallen volstrekt niet van toepassing is). En omvormer vervanging (eenmalig) voor een 5 kWp systeem, die, hoogst merkwaardig, niet wordt "benoemd" door ECN/KEMA, kost alleen al zo'n 4,7 cent/kWh, volgens mijn hierboven weergegeven berekening bij 850 kWh/kWp.jaar bij huidige omvormer prijs.

"Onbalanskosten" is karakteristieke Nederlandse onzin die door fossielen minnende instanties als TenneT in het leven is geroepen om alles wat "niet constant energie opwekt" (lees: alle duurzame "stromingsbronnen") kapot te kunnen laten rekenen en van onzinnige struikeldraden en prikkeldraad te voorzien. Het slaat helemaal nergens op, marginaliseert decentrale opwekking middels deze schone bronnen, en faciliteert de voortdurende dominantie van klimaatverwoestende fossiele opwekking. In Duitsland is deze karakteristieke Hollandse polderkolder ondenkbaar, en wordt de materie van netinpassing op zeer progressieve wijze aangepakt. In stedelijke gebieden is er in het geheel geen probleem met netinvoeding van decentrale installaties (voldoende consumptie en buffercapaciteit), in landelijke gebieden met soms zwakkere netten zijn netbeheerders wettelijk verplicht om die netten uit te breiden omdat decentrale opwekking van duurzame energie het beleidsdoel is, i.t.t. Nederland, waar het in het zadel van de fossiel-nucleaire "orde" houden het (verholen, doch stiekem gewenste dan wel zwaar be-lobbyde) politieke doel lijkt te zijn. Superschone decentrale opwekking überhaupt in klimaatcrisistijd op willen zadelen met compleet fictieve, verzonnen "onbalanskosten", is karakteristiek EZ beleid, wat door zogenaamd onafhankelijke advies instanties als ECN Beleidsstudies en KEMA doodordinair mee wordt genomen (als fait-accompli) in dit soort rapporten. Over belangenverstrengeling gesproken...

Dat "kleine systemen" van max. 5 kWp een "gereguleerd tarief" (wettelijk verplichte saldering??? Dat is geen "vast" tarief, maar verschilt per opwekker/leveringscontract!!!) zouden kennen, maar zogenaamd "grote" (voor Duitsland als lachwekkend te beschouwen max. 100 kWp) systemen wel "onbalanskosten" aangerekend worden, is klinkklare nonsens. Die 100 kWp systemen stellen geen drol voor. Iemand ooit gehoord van black-outs of brown-outs in Nieuwland in Amersfoort (dik 1 MWp op kleine oppervlakte), in de Stad van de Zon in Heerhugowaard (te bouwen 3,75 MWp, totaal met Alkmaar en Langendijk 5 MWp), bij het midden in de jungle staande 2,3 MWp Floriade dak in Hoofddorp, of het ver van de bebouwde kom gelegen 674 kWp Ecopark Waalwijk, a.g.v. "onregelmatige invoeding van zonnestroom op het net"??? Nope, ik ook niet... Categorie: polderkolder. Dat door EZ/TenneT verzonnen "onbalans bonus-malus" systeem in Nederland (dat heet met een sjieke term "programmaverantwoordelijkheid") is een peperdure bureaucratische kermis wat gezonde, progressieve ontwikkeling van duurzame energie continu in de remblokken zet.

Zonaanbod, genormeerde jaaropbrengsten kWh/kWp, "effectiviteit"

Op basis van het langjarige (horizontale) instralingsdiagram van het KNMI, enigzins ongelukkig weergegeven in de ongebruikelijke eenheid joule per vierkante centimeter, heb ik middels de bekende omrekenfactor 1 kWh = 3,6 megajoule een omrekenlijstje "kWh/m²" gemaakt. U vindt dat lijstje naast de originele KNMI legenda onder het bericht van 24/25 april 2007. Daar ziet u dat de range in Nederland iets ruimer ligt dan ECN/KEMA beweren, nl. 945 - 1.070 kWh/m². De genoemde "referentiewaarde" van 1.000 kWh/m² ligt behoorlijk ver westelijk in het kustgebied en sluit geheel centraal en oost Nederland, inclusief Utrecht, en zelfs een fors deel van Friesland (waar in de beginjaren nogal wat grote schuurdaken vol met aanschafsubsidie gekochte PV-systemen zijn geplaatst) "uit" aan de negatieve zijde van die arbitraire instralingsgrens...

Ook "vollasturen" is bij mij een absoluut verboden begrip, wat ik beslist niet zal hanteren als ik het over zonnestroom heb, omdat dat begrip helemaal nergens op slaat bij een inherent sterk variabele energieproductie techniek als PV die bovendien 's nachts niet eens opportuun is. Zie vooral mijn inhoudelijke commentaar op soorgelijke onzalige suggesties van het Kernvisie (atoomstroom lobby) bestuurslid professor Kouffeld in een schrijven aan het blad Energie+. I.p.v. dat verboden begrip op misleidende wijze te hanteren, dienen we naar de daadwerkelijk gerealiseerde kWh productie te kijken. Een zonnestroomsysteem produceert een zeker aantal kilowatturen op jaarbasis (afhankelijk van lichtcondities), en die worden in "onze branche" genormeerd naar het opgestelde nominale modulevermogen om de enigzins met andere systemen "vergelijkbare" opbrengst in kWh/kWp.jaar te verkrijgen. Dat is wat telt, en niets anders. Het heeft allemaal niks met "vollasturen" te maken, want zonnestroomsystemen werken zelden op "volle last" (een begrip wat onterecht wordt verward met "het nominale, onder STC condities vastgestelde vermogen in Wp"), en kunnen bij exceptionele omstandigheden kortdurend (vaak slechts enkele seconden lang), helemaal vanzelf zelfs fors meer DC (soms zelfs AC...) vermogen leveren dan het onder een zogenaamde flasher vastgestelde STC vermogen...

Bovendien wordt er niet door ECN/KEMA verteld hoe die "ervaringscijfers" uit Duitsland dan wel "vertaald zijn" naar de Nederlandse situatie. In de bijgewerkte Sonnenertrag database zijn de Duitse cijfers de meest betrouwbare omdat de opbrengsten allemaal van gecertificeerde, geijkte, direct op het net invoedende Einspeise meters worden afgelezen (totale illusie in Nederland, alleen bij de paar MEP en SDE klanten staat er zo'n ding in huis, en die is vóór de netmeter in het systeem opgenomen, met waanzinnige complicaties...). Als we de gemiddelde, in de bikkelharde praktijk gemeten opbrengsten daar bekijken, zien we dat Duitsland nu al op zo'n 992 kWh/kWp.jaar zit (grafiek update 15 jan. 2009) met uitschieters naar gemiddeld (!!!) fors boven de 1.000 kWh/kWp.jaar voor de zuidelijkste deelstaten Baden-Württemberg en Bayern. Zelfs het aan noord Nederland grenzende, zogenaamd "sombere" Nordrhein-Westfalen ligt nog steeds op 909 kWh/kWp.jaar (update 15 jan. 2009), 59 kWh/kWp.jaar hoger dat de door EZ "gemaximeerde" genormeerde opbrengst binnen de SDE. Bij een "te maximeren" 5 kWp installatie voor 2009 zou dat neerkomen op een niet te subsidiëren hoeveelheid van 5 x 59 = 295 kWh/jaar onder "Nordrhein-Westfalen" condities...

Die gemiddelde 850 kWh/kWp.jaar voor Nederland die ECN Beleidsstudies/KEMA hanteren klopt ook al niet met de nauwkeurige, aan bikkelharde praktijkgegevens getoetste data van Siderea.nl: gemiddelde over de jaren 2004-2008 bij "gemiddelde opstelling" 832 (oosten van het land) tot 893 kWh/kWp.jaar (westen van het land) en bij "optimale oriëntatie" 900 tot zelfs 965 kWh/kWp.jaar (kan nog hoger uitpakken in bepaalde kustgebieden en het zonnige Zeeland, tot dik over de 1.000 kWh/kWp.jaar). Het gros van de systemen zal, mede door de wurgende bureaucratie en vol onzekerheden zittende SDE regeling, eerder "optimaal" dan onder "verzwarende omstandigheden" worden geïnstalleerd door de volhouders die persé een zonnestroomsysteem willen laten aanleggen. Dus zullen de genormeerde opbrensten eerder in de richting van 900 dan rond de 850 kWh/kWp.jaar komen te liggen, is mijn verwachting. 850 kWh/kWp.jaar is wel het minste wat in Nederland verwacht mag worden, i.t.t. die bizarre suggestie van ECN/KEMA!

Die laatste zin "Op dit moment wordt het wenselijk geacht alleen de meest effectieve toepassingen te stimuleren" is helemaal bizar. "Wenselijk" achten om "de meest effectieve toepassingen" te stimuleren??? Hoe komen de auteurs daarbij? Wensen deze lieden soms een vrijbrief aan de ambtenaren bij subsidieverstrekker SenterNovem om "door hen als niet effectief geachte" projectaanvragen op de stapel "afwijzen" te gaan leggen? In Duitsland is dit soort polderkolder compleet onvoorstelbaar. Daar draag je zelf het "risico" van lage opbrengsten uit de Einspeise Vergütungen als je zo dom bent om een slecht georiënteerd, uit eigen zak te betalen PV-systeem met veel beschaduwing aan te laten leggen. Dan zul je ook niet veel opbrengst (weinig kWh = weinig inkomsten) genereren. Geen bureaucraat, ambtenaar, of netbeheerder echter, die je zo'n "domme" (in de praktijk zelden voorkomende) daad zal verbieden...

Financiering hokus pokus particulieren, rente aftrek, EIA

Onder de huidige "markt"omstandigheden zou een 5 kWp systeem bij, geschat, rond de 4,60 Euro/Wp, zonder installatie zo'n 23.000 Euro kunnen gaan kosten, incl. installatie wellicht zo'n 25.000 Euro, afhankelijk van de "onderhandelingskracht" van de toekomstige PV-eigenaar, dan wel van de "klantgerichtheid" van de leverancier. Dat is een zeer aanzienlijke uitgave, hoewel die wel in perspectief geplaatst moet worden, want er zijn mensen die dat zonder met de ogen te knipperen aan een willekeurig stuk milieuverwoestend gemotoriseerd vierwielig BMW blik uitgeven (die voor de rest van het ultrakorte leven alleen maar sloten met aan fossielen en slijtage weggebrand geld kost).

Hiep, hiep, hiep nummer 4, de rente voor een eventuele lening kan worden afgetrokken van uw inkomstenbelasting. Maar wat is rente over 25.000 Euri lenen? Ik leen nooit geld, dus dat mag u zelf invullen. In het rekenvoorbeeld wordt uitgegaan van hypotheekrente, maar daar hebben huurders natuurlijk helemaal niks aan, en die piesen zoals gewoonlijk (en gemiddeld genomen als meest armlastige deel van de bevolking) voor de tigduizendste maal naast het lucratieve financiële potje. Het begint saai te worden, deze voorspelbaarheid. In Duitsland kun je ook als huurder gewoon naar de KfW bank voor een krediet, en daar schijnt de BTW over de betaalde gigantische PV-installaties gewoon teruggevraagd te kunnen worden. Daar heb ik in Nederland nog nooit van gehoord. ECN/KEMA rekenen wel met de betaalde BTW in het financiële pakhuis genaamd het "basisbedrag" voor de SDE subsidie...

Rentekosten onder een groene hypotheek, zoals ECN/KEMA stellen, zouden bij 2,6% en bovengenoemd investeringsbedrag voor 5 kWp van grofweg 25.000 Euro neerkomen op 650 Euro per jaar? En dat zou dan afgetrokken mogen worden van de inkomstenbelasting? Welke financiële specialist legt dit aan centen nitwit Polder PV uit?

EIA
" Grotere" systemen zouden beroep kunnen doen op 5% rente (en die af mogen trekken van de inkomstenbelasting???), en op de beroemde Energie Investerings Aftrek, EIA. Dit gaat dus specifiek om ondernemers, want EIA kan nooit door particulieren worden aangevraagd. Het gaat hier dus om systemen (voor 2009) van 5,*** tot en met 100 kWp? Dan moet er wel rekening gehouden worden met het feit dat ook de EIA een "eindige" regeling is, die bijvoorbeeld in 2007 vroegtijdig werd dichtgegooid wegens overschrijding van het gereserveerde budget. Gezien de forse "last" die op de EIA zou kunnen komen te liggen als bedrijven eindelijk de kans krijgen om "gesubsidieerd" (SDE kilowatturen) en met EIA (...) flinke zonnestroom systemen tussen de 5 en 100 kWp aan te laten leggen, kon het wel eens heel rap afgelopen zijn met de EIA pot voor 2009. Zonnepanelen staan op pagina pp. 8-9 (paragraaf D.1) van alweer zo'n fantastische SenterNovem publicatie (Staatscourant publicatie, pdf) vermeld:

En daar komen dus meteen twee typische Senternoviaanse apen uit de mouw:

(a) "ten minste 90 Watt". Bizar! Een bedrijf wat modules zou willen kopen van "90 Watt[piek]" lijkt me bepaald geen "innovatief", door SenterNovem bij haar pogingen duurzame elektriciteit te genereren te ondersteunen organisatie. Ik had hier minimaal 175 Wattpiek modules verwacht, niet een of ander archaïsch model uit de prehistorie van de zonnestroom geschiedenis...

(b) De tweede is natuurlijk de belangrijkste: elke EIA aanvraag dient maximaal 3.000 Euri/kWp voor zonnestroom modules te bedragen. Dat heeft nogal wat implicaties. Een beetje bedrijf zou natuurlijk al minimaal 5 kWp willen hebben die onder ideale omstandigheden in west Nederland zo'n 5 x 1.000 = 5.000 kWh/jaar zou kunnen opwekken. Tegen kosten van zo'n 25.000 Euri, dus EIA aandeel zou dan (5x 3.000 = 15.000 Euro) is al zo'n 60% (!) van de mogelijke aanschafsom zijn. Maar een beetje beschaafd bedrijf laat het natuurlijk niet bij slechts 29 modules van 175 Wp, die ramt meteen dat hele platte dak met een systeem van, zeg, 30 kWp vol (zo'n 171 modules van 175 Wp per stuk). Dan heb je het al snel over een waanzinnig EIA bedrag van 90.000 Euro, wat een forse aanslag op de totale regeling zal gaan betekenen als veel bedrijven die lucratieve business gaan uitbuiten. Voor grootschalige invoeding van zo'n zeker in de zomer bakken met kWh genererend systeem is in Nederland echter nog steeds niets behoorlijks geregeld, dat "moet" je dan maar allemaal zelf, in eigen huis zien "op te maken", wat bij de meeste bedrijven natuurlijk never nooit niet gaat lukken. Wel krijgen al die bedrijven dan mogelijk via de SDE nog een leuke extra fooi voor hun kWh productie???

Er is voor 2009 voor de gehele EIA 145 miljoen Euro beschikbaar. Ik ben benieuwd of die het einde van het jaar gaat halen...

Basisbedragen SDE - eindadvies ECN/KEMA

De uiteindelijke uit de hele rapportage komende cijfers voor het definitieve "advies" van ECN/KEMA. Waar EZ nog steeds aan kan gaan zitten knutselen, en ook de Tweede Kamer wellicht nog wat over heeft te zeggen. Reken uzelf dus beslist niet rijk: er wordt in Nederland permanent en onvermoeibaar aan subsidieknoppen, regelaars, hefbomen en schakelaars gedraaid en gevingerd door diverse partijen. Zekerheden zult u in Nederland nooit krijgen, tenzij er een revolutie wordt afgedwongen...

Voor zonnestroom, zie de onderste categorie (met dat "unspeakable" woordconstruct aangeduid). Categorie indeling is niet scherp genoeg geformuleerd, zou m.i. moeten luiden: 0,601 tot en met 5 kWp, en >5 kWp tot en met 100 kWp. De meeste posten zijn karakteristieke bureaucraten verzinsels, het gaat natuurlijk om de uiteindelijke "advies basisbedragen". De basis voor het verdere, erg onzekere "ambtelijke en politieke traject", wat elk jaar weer herhaald gaat worden, en wat (potentiële) investeerders continu op het puntje van de stoel doet zitten, of na een paar jaar definitief de handdoek in de ring doet gooien...

Het basisbedrag is voor de kleinste categorie ("particulieren") alweer 6,7% minder dan voor het advies van vorig jaar (toen 56,4 eurocent/kWh, nu, in 2009 nieuw "beschikte" PV-installaties dus alweer 52,6 eurocent/kWh). Voor de "nieuwe" categorie (alleen bedrijven e.d.) >5 - 100 kWp is dat bedrag maar liefst 11,7% gedaald van 52,0 naar 45,9 eurocent/kWh. Alleen gold die 52,0 feitelijk slechts voor het (niet door de EZ molen gekomen) traject 15 - 100 kWp. De toen nog apart genoemde (ook al door EZ onthoofde) categorie 5 - 15 kWp had een basisbedrag van 54,8 eurocent/kWh (ECN/KEMA eindrapport jan. 2008). For whatever that is worth, want er zitten allerlei uitermate cryptografisch tot stand komende "correctiefactoren" in die rekenpyramide waar uitsluitend de meest gepokt en gemazelde EZ ambtenaren de weg in weten. Voor Jan Modaal is dit alles compleet onnavolgbaar, en daar houden ze wel van bij EZ.

In ieder geval veel plezier met het jaarlijkse vervolg op deze "unieke" Nederlandse subsidie regeling. Waarvan we nog steeds moeten zien wat die uiteindelijk voor effect zal gaan sorteren. De "ontwikkelingen" in startjaar 2008 stemmen nu niet bepaald hoopvol. De SDE is blijvend onvergelijkbaar met Duitsland en Vlaanderen, in ieder geval. Wat ze daarover ook voor kolder rondstrooien in Den Haag, en hoe gelikt EZ die boodschap van "wij hebben ook een feed-in regeling" (of, vele malen erger nog: "het Duitse systeem gaat steeds meer op de Nederlandse SDE lijken"... ) ook in Brussel er "in" dreigen te rammen.

Citaat

Van een van de co-auteurs van dit mede "ter bevordering van kleinschalige zonnestroom" geschreven beleidsrapport, André Wakker van ECN:

Blijkbaar heeft de heer Wakker een "blinde vlek" voor die "vele kleintjes maken een grote" burgers met steeds dringender behoefte om (een groot deel van) hun eigen duurzame elektriciteit op te wekken. Duitsland heeft er al een paar honderdduizend, en dan ook nog met grote, dakvullende PV-systemen, vaak in de voor EZ "unspeakable" categorie van ver over de 5 kilowattpiek. De heer Wakker ziet blijkbaar liever, net als zijn vrienden bij EZ, dat "de grote jongens", die aan de verkoop van olie, steenkool en gas schaamteloos honderden miljoenen Euro per jaar binnenharken, het allemaal maar weer (zwaar gesubsidieerd uit belastinginkomsten gegenereerd door die miljoenen burgermansjes) moeten gaan doen???

voorbereidingen en eerste versies december 2008
pagina gepubliceerd 15 januari 2009