small
is beautiful |
index |
|
PV-newbees Nederland deel 2Zie verder deel 1, deel 3, deel 4, deel 5, deel 6 en deel 7 (actueel) Nieuwe, dappere, kleinschalige, duurzame decentrale opwekkers in de fossiele woestenij genaamd Nederland: (op
pagina 2:) Subtotaal
op deze pagina opgenomen NEWBEES: 42,283
kWp <SDE> zijn zonnestroom opwekkers die hopen om aanspraak te kunnen doen (of reeds hebben verkregen via "beschikking" van SN) op de extreem bureaucratische, onzekere en zeeën tijd vretende Nederlandse SDE regeling. 12
augustus 2009: De aanhouder wint: Voor wie aandachtig het ongelofelijk boeiende forum "Duurzame Energie" op Tweakers.net volgt (inmiddels alweer deel 17 [= DE deel 16], elk deel rond de veertig pagina's/1.000 postings groot, na het andersluidende startschot door Jeroen Haringman), was het mogelijk al opgevallen. De zeg maar gerust "karakteristieke Nederlandse bureaucratie ellende" die Eric Plankeel in het centrum van Amsterdam ten deel was gevallen bij het verkrijgen van een vergunning voor zijn zeer bescheiden, van de straat af totaal onzichtbare PV-systeem met zonnecollector. Ik laat vastberaden Eric hierbij zijn relaas doen: "Hallo Peter, Sinds enige dagen is onze installatie eindelijk in bedrijf. Hoewel ik nog wacht op de Solarlog... Wat er aan vooraf ging. Al enige tijd was ik het topic "Duurzame Energie" op http://forum.tweakers.net aan het volgen. Dat kwam vooral door ons al maar stijgende electriciteitsverbruik en de behoefte om daar iets aan te doen. Nu is dat niet echt eenvoudig met twee computer- en TV verslaafde pubers. Bovendien ben ik zelf ook een beetje computer verslaafd. Begonnen ben ik met een aantal stekkerschakelaars, zodat in ieder geval de TV/video/digitenne combinatie uit zou staan. Bovendien hebben we ons tijdens de milieumarkt op het Hugo de Grootplein in Amsterdam aangemeld voor Zon op je Dak 2008, 2 combinaties van 3 zonnepanelen en een zonneboiler. We kregen al snel te horen dat we in aanmerking kwamen voor subsidie, per stadsdeel werd gekeken hoeveel aanmeldingen er waren. Vanwege onze woonsituatie in een appartementencomplex in het (beschermde stads-)centrum van Amsterdam moesten we een aantal zaken regelen: toestemming van de Vereniging van Eigenaars en een bouwvergunning. De vereniging had weinig problemen, mits voor eigen rekening en risico, maar de bouwvergunning was meer werk. In Google Sketchup had ik een model van ons complex getekend, inclusief een schaduwgevend buurpand. Daarop ben ik gaan spelen met een opstelling. Het leuke van Google Sketchup is dat je maand, dag en tijd kan ingeven, waarna een realistische schaduw getekend wordt.
Het invullen van de papieren voor de lichte bouwvergunning was een K- klus, de bouwvergunning moest ingediend worden in zesvoud en half oktober 2008 is een pak papier van drie centimeter dik ingeleverd bij het stadsdeel. De teleurstelling was groot toen medio december 2008 de afwijzing op de bouwvergunning kwam: Het plan voldeed niet aan "redelijke eisen van welstand". De Welstandscommissie van de Gemeente Amsterdam ziet liever niets veranderen aan het "Historisch daklandschap". Er werd een beroep gedaan op een artikel uit de Welstandsnota van het Stadsdeel Centrum dat (in mijn ogen) duidelijk bedoeld was voor een schuin dak. Vanwege mijn situatie met een plat dak, ging ik er vanuit dat dit artikel niet van toepassing zou zijn. Helaas, een plat dak is in de ogen van het stadsdeel Centrum een bijzondere versie van een schuin dak. Tja, wat doe je dan. Subsidie toegewezen door de Gemeente Amsterdam en bouwplan afgewezen door het Stadsdeel Centrum van diezelfde gemeente. We besloten om een aangepaste vergunning in te dienen, waarbij de panelen wel zouden voldoen aan deze vreemde welstandsbepaling. Omdat de Gemeente Amsterdam erg actief is met het "Duurzame beleid" besloten we ook in bezwaar te gaan tegen de weigering van de eerste vergunning. Medio februari 2009 werd de aangepaste vergunning verleend, maar bovendien kreeg ik in diezelfde periode een telefoontje dat bij de eerste vergunning de gemeente de behandeltermijn overschreden had, waardoor de vergunning "van rechtswege" verleend werd. Behandeling van het bezwaar was daarmee (helaas) niet meer mogelijk. Sinds die tijd heb ik twee rechtsgeldige bouwvergunningen voor zonnepanelen op ons dak. We besloten om de meest gunstige opstelling te laten plaatsen en dat is nu dan eindelijk afgerond. Dat heeft best lang geduurd. De problemen zaten vooral in een afwijkende draagconstructie van K2-systems voor het platte dak. Bovendien is bij het bestellen ongeveer alles misgegaan wat er mis kan gaan. In plaats van portrait collectoren worden er landscape collectoren geleverd, enz.
Doordat er zo'n lange periode overheen gegaan is, heb ik zelf ook nog een aantal wijzigingen aangebracht in de bestelling. Vanwege warmteproblemen in huis heb ik gekozen om de omvormers buiten onder de panelen te plaatsen. De meeste omvormers zijn niet waterdicht, maar de SMA Sunny Boy serie wel. (1) Op het dak staan nu: Het is de bedoeling dat daar met Zon op je Dak 2009 nog wat bijkomt. Mijn installatie op sonnenertrag.eu heeft als "user"-id nummer 7557 (Anlage-id nr. 7742). website: http://www.zoninamsterdam.nl/ Eric Plankeel" Commentaar
Polder PV (1) Dat hangt sterk van het omvormer type af, er zijn talloze exemplaren van diverse merken die "buiten" kunnen staan, afhankelijk van de specifieke omgevings-condities (waarbij wel wordt toegegeven dat voor kleine systeempjes zoals van Eric de keus zeer beperkt is). Daarvoor is de zogenaamde "IP" code ontworpen, binnen welke "stof" respectievelijk "vochtigheid" gevoelige range de specifieke omvormer opgesteld mag worden. In de door mij besproken ISSO uitgave "Zonnestroom voor ontwerper en installateur" is in paragraaf 8.5 een tabel te vinden met alle IP-klasses, die ook voor omvormers worden toegepast. Zie ook deze webpagina met de Engelstalige uitleg van deze zogenaamde "Ingress Protection" codes op de site van MPL. Eric's persoonlijke site is pas gestart, dus er is nog niet veel op te zien (wel al de zonnecollector monitor), maar mijn inschatting is dat dit rap gaat veranderen als het zonnestroom en zonnewarmte van eigen dak "bakvirus" eenmaal het huishouden van hem in zijn greep gaat krijgen... Een toepasselijk motto in het praktijkgeval van Eric zou kunnen zijn: "Niets is van eeuwige waarde". Wat Polder PV betreft ook een (verondersteld) "historisch daklandschap" niet. Ik heb enkele passages uit de oorspronkelijke afwijzing van Eric's aanvraag in mogen zien, en de tranen schieten je in de ogen over zulk onbenul en "ambtelijke extrapolatie" van niet van toepassing zijnde praktijkomstandigheden (o.a. schuin dak "voorwaarden" van toepassing verklaren op een "plat dak praktijksituatie") ... Je vraagt je werkelijk af in welke eeuw menig "welstandscommissie" (vroeger ook wel "schoonheidscommissie" genaamd) leeft... Mocht u in soortgelijke schermutselingen met ambtelijke instanties terechtkomen, neem dan contact op met Eric om ervaringen uit te wisselen en goed gefundeerd weerwoord te kunnen bieden (zie e-mail mogelijkheid via zijn website). Nagekomen 1: Leuk filmpje op YouTube over Eric's initiatief. Liever "zonopjedak" aanschafsubsidie in Amsterdam dan bureaucratie van de landelijke SDE "kWh vergoedings"regeling...: http://www.youtube.com/watch?v=5lpJelTcE1Y&feature=player_embedded Nagekomen 2: UPDATE! Eric wilde zoals vele zonnestroom verslaafden meer en ruilde zijn Suntech set al snel om voor de (bijna) krachtigste commerciële modules ter wereld: Sunpower back-contact monokristallijne joekels van 300 Wp per stuk. Meteen maar 10 ervan. Totaal dus nu: 3,0 i.p.v. 1,2 kWp. De omvormer is eindelijk gearriveerd, dus direct geïnstalleerd en 3 kWp aan het net. Foto! GoT bericht van 26 april 2010. Tot slot, om het mooi af te ronden (de geplande aarde leiding, eis van de module producent, is inmiddels ook aangebracht) een prachtige "eindresultaat foto" als toegift. Hier maar even extra weergegeven (© Eric Plankeel) voor het mooi. Een magnifieke zonne-energie oogstende installatie (zowel elektra als warm water), in beschermd stadsgezicht. Het kan allemaal wel. Maar wel met het nodige doorzettingsvermogen. Eric: Chapeau! Website Eric: http://www.zoninamsterdam.nl/ (aanrader, met name ook zijn gelikte productie gegevens sectie!). Lees ook het leuke stukje over Eric op de interviews pagina van Nieuw Amsterdams Klimaat: http://www.nieuwamsterdamsklimaat.nl/energie/zonne-energie/interviews 28 juli 2009: Ook Stefan Arts doet het allemaal zelf, en logt met zelf ontworpen Linux driver Hoi Peter, Ik lees vrij vaak je artikelen op je website en ook ik heb zonnepanelen geplaatst, 1.600 Wp op mijn dak. Op zich ging alles goed, heb me heel goed ingelezen in de materie. Ik heb alles zelf gedaan, administratie, installatie en zelfs het verbouwen van mijn meterkast. Scheelt aanzienlijk in de kosten. Totaal 8.000 euri voor www.atama.nl (Lorenz frame, 8 keer Sunnytech 200, SMA SB1700 en SMA Sunnybeam). De brutometer is geplaatst (binnen 2 weken) en het wachten is nu op de subsidie. Jammer is wel dat er een dikke boom in de weg zit, waardoor ik altijd een hap in mijn grafiek zal zien :(
Wat wellicht nog interessant is, is dat ik zelf software heb geschreven voor de SMA SunnyBeam. Er zat namelijk geen Linux driver bij en ik wilde graag grafieken online hebben vanuit mijn eigen Linux servertje. En dat is gelukt! Ze staan op: http://www.steunopensource.nl/zonnepanelen
Het programma heb ik ook online gezet: http://sourceforge.net/projects/sbtool/ Nu wil ik het hele verhaal van de installatie nog online zetten, maar ik heb er geen zin in :( http://www.sonnenertrag.eu/de/stuffie/duiven/7159/7347.html Stefan Arts Opmerkingen Polder PV: geeft niks, hoor, beste Stefan ("stuffie" in Sonnenertrag jargon), ik heb ook nog wel de nodige "niet afgemaakte" projecten rondslingeren hier, en "niet ingevulde plannen". Je kunt nu eenmaal niet alles, en je korte doch krachtige verhaal is duidelijk genoeg. Mooie installatie (Duiven ligt trouwens ZO. van Arnhem). Jammer van die boom, zeker gezien de string opstelling van de modules zal dat zeker een flinke "potentievermindering" geven van de maximaal haalbare opbrengst op deze pal zuid opstelling. Hopelijk is de zon vooral in de lange, theoretisch productiefste zomerperiode snel boven die boom uit. Aan de andere kant: doordat Stefan alles zelf heeft gedaan, heeft hij enorm op kosten kunnen besparen (zeker bij dit soort relatief kleine systemen is door "derden" uitgevoerde installatie een zware molensteen om de nek), en dat komt dan weer ten goede aan de "financiële terugverdientijd". Als je daar al in geïnteresseerd bent, natuurlijk. Steeds meer mensen heffen een vinger naar die "terugverdientijd", zelf zonnestroom opwekken is gewoon hartstikke leuk, en ach, dat geld. Dat is slechts het "slijk der aarde", zoals een ieder weet. Stefan heeft door alles zelf te doen een systeemprijs van 5 Euro per Wp gehaald, voor Nederland voor zo'n merk-systeem met professionele logger een zeer lucratieve investering, met of zonder (beetje) schaduw. Mooi dat Stefan zijn Linux programma'tje ter beschikking heeft gesteld aan het publiek. Innovatie in zonnestroom komt in ons arme landje vaak van particulieren. Dat is een hele goede zaak, maar eigenlijk ook wel een beetje triest... Volgens Stefan's
Sonnenertrag gegevens betreft het multikristallijne Suntech STP200-18/Ub
modules (grootste zonnestroom module producent ter wereld uit China),
datasheet via deze
productpagina van Suntech. 22 juli 2009: Ben Geerdink uit Hillegom (Z.H.) benut alle kansen met 6 deelsystemen Ben heeft "vet uitgepakt" in de loop van de jaren. Niet alleen met zijn in enkele jaren uitgebouwde, prachtige installatie (meest recente toevoegingen in 2009). Maar ook in zijn bijdrage voor de PV-newbee pagina op Polder PV! Omdat zijn verhaal weer zo inspirerend is, zeker voor mensen in een bestaande woonsituatie, hier het (bijna) volledige relaas, gevolgd door een paar opmerkingen van Polder PV (n.a.v. rode nummering). Het woord is aan Ben: "Bij elkaar schrapen van kWh: opbrengsten van zonnepaneel-systemen op plaatsen waar de zonconditie niet optimaal is. Sinds 2000 zijn we
gestart met het omlaag brengen van het energieverbruik (gezin met 2 kinderen,
locatie Hillegom). Het elektriciteitsverbruik hebben we in de periode
2001 t/m 2008 verlaagd van 4.500 kWh/jaar naar 1.350 kWh/jaar. Eind jaren negentig
vonden we dat we iets extra moesten doen om het klimaat te beschermen.
Met het alleen indraaien van een paar spaarlampen konden we ons eigen
energieverbruik nauwelijks terugdringen. Ik heb toen onderzocht hoe we
zo effectief mogelijk energie konden besparen.
Zodoende zijn we in 2000 gestart met het plaatsen van een zonne-gascombi. Een zonne-gascombi is een verwarmingsketel met een buffervat waarin 240 liter warm water kan worden opgeslagen. Het tapwater in het buffervat wordt verwarmd door het zonlicht met behulp van ruim 8 m² zonnecollectoren, bij onvoldoende zonlicht wordt het water bijverwarmd met de verwarmingsketel. Door het buffervat loopt een aparte spiraal (zodat er ook warmte uit het buffervat ontrokken kan worden voor de CV) voor het bijverwarmen van de vloerverwarming. Om zoveel mogelijk
warmte uit het buffervat te benutten is het warme tapwater aangesloten
op de wasmachine en de vaatwasser. Het aansluiten van het warme tapwater
op de wasmachine kan heel simpel met een eenvoudige thermostaatkraan.
Het enige wat je extra moet doen is de thermostaatkraan bij het begin
op de juiste wastemperatuur zetten en na de eerste watervulling (circa
5 minuten) de kraan weer terugdraaien naar koud. Nadat in 2003 onze elektrische condensdroger de geest had gegeven hebben we hiervoor in de plaats een Miele gaswasdroger geplaatst. Helaas wordt deze super snelle, nagenoeg onderhoudsvrije en zuinige droger niet meer gemaakt. Natuurlijk is de was buiten ophangen de meest milieuvriendelijke oplossing, maar ja ook de energiebespaarder houdt van comfort. Het terugbrengen van het gasverbruik van 2.000 m³/jaar naar 1.000 m³/jaar levert nu circa € 700 per jaar op. (1) Na het installeren van de zonne-gascombi (G in het schema) hebben we 8 Shell Solar zonnepanelen laten plaatsen (december 2001); 4 stuks op de dakkapel 380 Wp (C) en 4 stuks op het dak van de garage 380 Wp (D). In september 2003 hebben we op het dak van de garage weer 4 Shell Solar zonnepanelen bijgeplaatst 440 Wp (B), dit ondanks de OK4e perikelen. Van systeem D ging bij ons na het eerste jaar de OK4e inverter al stuk en het jaar daarop legden de volgende twee het loodje. De 4 OK4e inverters zijn in eerste instantie op eigen kosten vervangen door Soladin120 inverters. Het hele OK4e verhaal zal ik een ieder besparen, daar is al genoeg over geschreven. (2) Vanaf 2004 tot 2007
moest onze bankrekening even op adem komen, de besparingen die we gerealiseerd
hadden brachten in 2008 al zo’n € 1.300 per jaar op. De maanden erna kwam ik tot de conclusie dat die subsidieregeling super bureaucratisch was (t.o.v. 2001) met absurde eisen om in aanmerking te komen voor subsidie. Hierdoor word je onnodig op extra kosten gejaagd zoals: het plaatsen van een productiemeter in de meterkast (die niet eens je eigendom wordt), de jaarlijkse productiemeter vastrechtkosten (€ 30), het aanleggen van een aparte groep, het over 15 jaar weer laten verwijderen van de productiemeter, elk jaar de papierwinkel invullen om subsidie te krijgen, het vervangen van de automatisch terugdraaiende altijd werkende Ferrarismeter brrrrrrrrrrrr (door de super slimme digitale meter die nog niet eens kan terugtellen, het vervangen hoeft gelukkig nu niet meer). Wat een waanzin allemaal, je wordt er helemaal kriegelig van.
Met zo’n klein systeempje (604 Wp) zijn de aanpassings- en bureaucratie kosten hoger dan dat dit aan subsidie oplevert. De beschikking tot subsidie verlening hadden we wel verkregen maar uiteindelijk niet aangemeld (3), de bestelling van de NUON panelen hadden we wel door laten gaan. In oktober 2008 kwamen
de 4 stuks 604 Wp (systeem A) panelen van NUON binnen. Bij het plaatsen
kwam ik er achter dat er helemaal geen dataplaatje van de fabrikant op
de panelen zat. In de kartonnen doos zat ook geen datasheet en op de doos
zelf stond "NUON Photovoltaic Module, model Type SE-150m/151m".
Daar word je lekker wijs van. Certificaten van de panelen werden er niet
bijgeleverd. Via de PV heb ik alsnog een datasheet ontvangen. (4)
In februari 2009 hebben we er nog eens 4 zonnepanelen bijgeplaatst (systeem E). Maar nu gekozen voor Kyocera panelen (SolarNet). Deze panelen doen het zeer goed. Wel jammer dat ze om 15.30 (zomertijd) al in de schaduw komen. Omdat de garage in de zomer wat warm wordt (ZZW gevel) leek het me wel aardig om de zon te weren met een afdak van zonnepanelen. Nu hadden we al de subsidie beschikking voor de 604 Wp van NUON (nog niet aangemeld). Mailtje gestuurd naar SenterNovem met de vraag of we op 1 productiemeter 2 systemen mochten aansluiten (604 Wp subsidie 2008 + 615 Wp subsidie 2009). Dit mocht natuurlijk weeeeeeeeer niet (6). Ik dacht laat maar (3), heb toen op Marktplaats 5 stuks 2e-hands Shell RSM100 (€ 1.125) panelen gekocht (systeem F), 5 stuks nieuwe OK4e inverters besteld (€ 50 er stuk zonder garantie) en 50 meter aluminium hoeklijn 50*50*2 op de kop getikt (€ 60). Eigenlijk best wel leuk om zelf een "echt zonnescherm" te maken (7). Er is bewust gekozen voor 1 inverter per paneel (natuurlijk binnen geplaatst) i.v.m. veel wisselende zoncondities (heel veel last van schaduweffecten).
De Soladin 600 (systemen
A, C, en E) kunnen in de woonkamer op de laptop uitgelezen worden.
Zoals een ieder kan
zien vallen de jaaropbrengsten ondanks de verre van optimale opstellings-condities
nog best mee. Tot slot Hoe nu verder? - Ten eerste m.b.v.
elektrische warmtepomp Groetjes Ben" Commentaar Polder PV. Waaaaauw. Wat een prachtig en uitvoerig verhaal, Ben! Klasse voorbeeld van een burger die het heft in eigen handen neemt en - gezien de ietwat complexe woonsituatie - reeds een enorm "rendement" van zijn investeringen en plannenmakerij heeft bereikt. Geweldig, en een zeer stimulerend voorbeeld voor anderen om ook in hun eigen al of niet "optimale" uitgangssituatie flink aan de bak te gaan met zonne-energie. Nog een paar opmerkingen/aanvullingen (rode cijfers): (1) Zal op basis van de nieuwe tarieven bij een variabel contract bij, bijvoorbeeld NUON Energie weer een stuk minder zijn (tweede jaarhelft 2009). Per 1 juli 2009 is daar de totale [standaard - tot 5.000 m³/jaar] variabele kubieke meter prijs voor gas als volgt opgebouwd (website NUON), regio C (waaronder zowel Hillegom als Polder PV's Leiden vallen), tot en met "subtotaal" excl. BTW bedragen, gevolgd door de inclusief 19% BTW berekening:
Nota bene: dat was in de eerste jaarhelft van 2009 nog een "staggering" € 0,7100/m³ (vertraagd "olieprijs gekoppeld"), dus een verlaging t.o.v. die periode van 26,6% van de "all-in" prijs... Als je een exacte berekening wilt doen van de "opbrengst van vermeden gasinkoop", moet je precies weten wat je in de betreffende periodes hebt verbruikt, wat bijvoorbeeld, zoals bij Polder PV, elke eerste van de maand wordt vastgesteld. Aangezien gasverbruik extreem seizoens- (en individueel) bepaald is (vergelijk met trend bij het vergelijkbare seizoensbepaalde stadswarmte verbruik bij Polder PV), is het zaak om daar zorgvuldig mee te zijn, omdat dat ook van jaar tot jaar aanzienlijk kan verschillen (twee koude winterperiodes die binnen een notaperiode vallen, gevolgd door een relatief warm jaar, kan enorm schelen op het uiteindelijke kostenplaatje!). Uiteraard gelden bij "vast tarief" contracten weer andere berekeningen, uitsluitend over de "vast" gezette periode, met het "vast" gezette kuub-tarief. Als er tenminste geen addertjes onder het gras zitten in de contractvoorwaarden. U kunt namelijk belazerd worden door absurd hoge maandelijkse "vastrecht leverancier" kosten waarmee u ondanks lagere m³ tarieven zeker bij lagere verbruiken wel eens veel ongunstiger kunt uitkomen dan u had gedacht... Als Ben bij NUON Energie als leverancier zou hebben gezeten, en hij zou die 52,11 cent/m³ nu betalen (variabel contract, tot en met 31 december 2009), zou hij over het huidige half jaar moeten rekenen (bij evenredige spreiding van het gasverbruik over het hele jaar) op een "financiële opbrengst" van ½ x 1.000 (vermeden gasinkoop per jaar) x 0,5211 = ruim 260 Euro. In de eerste jaarhelft zou hij veel meer hebben "verdiend" door de veel hogere variabele gasprijs, mits hij in die periode ook evenredig veel gas heeft verbruikt. Nogmaals: alleen als je de tariefperiodes EN de meterstanden maandelijks (tarieven: halfjaarlijks) in de gaten houdt, kun je voor jezelf een "zuivere" berekening maken. Omdat op jaarnota's uitsluitend met "gemiddelde verbruiken over de boekingsperiode" wordt gewerkt, die niet de exacte verdeling van die verbruiken over de verschillende tariefperiodes weerspiegelt (omdat tussentijdse meterstanden tijdens de tariefswitsches niet worden geregistreerd door de leveranciers), kunnen daardoor zeker bij gasverbruik behoorlijke interpolatiefouten worden gemaakt bij "opbrengstberekeningen". (2) Zie de uitvoerige verslaggeving over dat drama de Sunpower®/OK4 pagina's op Polder PV. (3) Het betreft hier dus een van de duizenden "wel beschikte [8.000] maar niet ingevulde" aanvragen voor 2008, waarvan eind juni 2009 nog slechts 20,3% het terminale stadium bij CertiQ had bereikt... (4) Zie ook berichtgeving over de monokristallijne NUON paneeltjes van mistige Chinese oorsprong door Polder PV, van 26 maart 2008 en 6 november 2008 (5) Hier zou ik wel de nodige "voorzichtigheid" betrachten, want zelfs op dezelfde dakvlakken aangebrachte PV-systemen met elkaar vergelijken heeft zo de nodige "haken en ogen". Niet alleen vanwege mogelijk optredende temperatuurverschillen door iets andere frame opbouw, module grootte, en niet te vergeten (DC) kabel lengtes. Ook het module type is fundamenteel verschillend ("NUON" monokristallijn, Shell multikristallijn), bovendien kunnen de nominale STC vermogenstoleranties verschillen waardoor bijvoorbeeld de Shell modules "gemiddeld beter dan STC" zijn geflasht, en de NUON modules "gemiddeld slechter". Bij Ben liggen de "NUON" (Chinese OEM) moduultjes ook nog eens onderaan het dak, de 4 Shell modules in de rij erboven. Dit kan bij laagstaande namiddag-zon in het westen tot selectieve beschaduwing van de onderste rij leiden terwijl de rij erboven nog volledig schaduwvrij is (of: langere tijd minder schaduw heeft). Alleen bij compleet onbeschaduwde, en eigenlijk vergelijkbare systeemconcepten, zou je een "volledig eerlijke" opbrengst vergelijking kunnen maken. Photon doet dat in hun extreem gedetailleerde, hoogfrequente DC metingen in hun meetopstelling (dus zonder inverter complicaties, direct achter de DC aansluitpunten op de modules). Dat soort omvangrijke en jarenlange meet/vergelijking sessies is alleen aan onafhankelijk opererende onderzoeksinstellingen en organisaties als Photon voorbehouden. (6) Zie ook mijn bericht van 9 april 2009 n.a.v. vergelijkbaar antwoord op zo'n vraag van een uitbreidings-willige, doch hard door SenterNovem op de vingers geslagen PV-eigenaar. (7) Voor vergelijkbare "PV afdakjes" (met slechts 1 of 2 modules), zie de leuke initiatieven van Jeroen Haringman, Martin Kleinman en Polder PV SDE 2009 prijsvraag winnaar Peter de Vries 15 juli 2009: Jos Krop doet het tweedehands met 1,2 kWp zonder bureaucratie. "Geachte hr.
Segaar.
De installatie bestaat uit 10 2e hands BP MSX 120 panelen en een 2e hands SMA SB2500 omvormer. Dit alles op een frame opgebouwd uit oud ijzer, met oriëntatie op 195 graden zuid en onder een hoek van 45 graden, gewoon in de tuin. De omvormer is via een ook al 2e hands Ferrarismeter gekoppeld aan het net. Ondanks schaduw tot 13.00 h van een boom, welke dit najaar gekapt mag worden, heeft de installatie sinds 05 04 2009 reeds 450 kWh geleverd. Ik verwacht dat zeker na het opheffen van de schaduw, de installatie mijn jaarverbruik van plm. 1.000 kWh (geleverd door Greenchoice) zal compenseren.
Subsidie is op grond van de 2e hands oorsprong van de onderdelen niet mogelijk en is dan ook niet aangevraagd bij de Sabotageregeling Duurzame Energie. Dit
ter uwer informatie, Commentaar PPV: Bravo beste Jos, that's the true spirit! Laat de bureaucraten maar in hun kantoortjes zweten boven grote bergen papier. De slimme burger trekt zijn/haar eigen plan. Dat velen de spirit van Jos mogen volgen. Of zouden dan binnen no-time alle tweedehands modules in Nederland zijn "vergeven"? Gelukkig is daar het buitenland dan nog... Ook complimenten weer met Jos zijn zeer lage stroomverbruik, en het feit dat hij dit ook gewoon als huurder heeft gedaan. Wie gaat hem dat verbeteren? Over de gesignaleerde opbrengst van Jos: 450 kWh sinds 5 april 2009 komt bij hem (1,2 kWp installatie) neer op 375 kWh/kWp. Polder PV produceerde met zijn 1,236 kWp Shell installatie (onder onbeschaduwde condities) van de ochtend van 5 april tot en met de ochtend van 15 juli 518 kWh, wat neerkomt op een genormeerde opbrengst van 419 kWh/kWp over die periode. Jos zijn behoorlijk beschaduwde systeem bracht dus, genormeerd, 375/419, ongeveer 89 procent van dat van PPV op. Geen slechte prestatie. Ik hoop dat met het wegvallen van de schaduw van de boom het bijna op de begane grond in een urbane omgeving staande systeem van Jos de prestaties van het (op het dak van de vierde verdieping in de zomerperiode schaduwloos opgestelde) systeem van PPV zal gaan benaderen. Datasheet van de reeds
wat oudere, uit 72 cellen bestaande multikristallijne BP modules (2002):
hier. 13 juli 2009: Ludo Jansen-Hoekstra: "Het wonder in de meterkast" in Haags Leidschenveen. "Hoi Peter,
In eerste instantie wilde ik sowieso zonder SDE, maar de papierhandel valt in 2009 mee (digitaal aangemeld). De rest van het proces is uit en te na beschreven op Certiq, dus dat gaat wel lukken. Alleen die wachttijden zijn absurd. Ik heb maar voor 1 januari 2010 als subsidie startdatum aangemeld. We zullen zien wat SenterNovem volgende maand te melden heeft [PPV: wachttijd kan - in theorie - maximaal een half jaar worden, voor particulieren waarschijnlijk een stuk korter...].
Het tijdstip van bestellen bleek achteraf ongelukkig. Ik had een jaar zitten wachten op prijsverlagingen (o.a. door jouw site aangegeven) maar toen de bonus van het werk werd uitbetaald was er nog geen beweging op de markt. Dus besteld en een maand later zakken de prijzen met 10%. Zul je altijd zien. In de opmars naar de leverdatum Marktplaats.nl afgestruind voor stoeptegels (ballast). Dat blijkt best lastig als het tuin seizoen nog niet begonnen is. Uiteindelijk 1.200 kg aan tweedehands stoeptegels 3 trappen opgezeuld. Verder de dakdoorvoer geboord (ook een drama als het koelwater door het verlaagde plafond komt zetten), de elektra aangelegd via een overbodige telefoonleiding naar de tweede verdieping, en de meterkast SDE conform ingericht (ja, ja, ik houd van een gokje). Prettig dat Stedin eerst NEN 3249 conform eist en dat ik na installatie nu ook een Systeem 55 meterbord mag plaatsen. Gelukkig alle spulletjes via via verkregen, dus de prijzen vielen mee. De extra groep paste nog net als laatste in de bestaande ABB HAFONORM kast. Nu alleen nog labeltjes plakken op de de kabels in het meterbord zodat meneer Stedin een complete leek kan sturen om de brutoproductie meter te installeren (als SDE doorgaat...).
Helemaal klaar dus voor de grote dag. Echter de dag na levering stond een weekje Rome gepland dus ik moest nog even wachten. Na de vakantie dan alsnog in 2 halve dagen alles geplaatst. Dan blijkt het dak niet echt plat. Zal nog een keer het dak op moeten om de panelen netjes recht te zetten. Ook weet ik nog niet hoe ik de kabels ga afschermen. Momenteel liggen ze onder het grind maar een metalen profiel of PVC leiding geeft mij een beter gevoel voor de lange termijn. Aangezien het direct na plaatsing van het laatste paneel ging regenen was de productie niet echt veel. De volgende ochtend om 09:00 kon ik het wonder in de meterkast echter aanschouwen: hij loopt terug. Lang leve de Ferraris! Voor mij echt de kroon op al het sjouw werk (en die verkoudheid van werken in T-shirt op het dak met windkracht 4). Zoals op de foto's te zien een "mooie rooie" in het ketelhok met display. Helaas is piek opbrengst niet af te lezen. De euro's die het zou kosten om een Sunnybeam of iets dergelijk aan te schaffen zou ik ook weer in extra panelen kunnen stoppen, dus voorlopig doe ik het met de actuele opbrengst, de dag opbrengst en systeem totaal. Aangemeld bij Sonnenertrag voor monitoring van de maandopbrengst. Er is nog ruimte voor zo'n 4 panelen maar dat is toekomstmuziek. Aan de ene kant kan ik die aansluiten op de huidige SMA SB2100TL maar als paneel vermogen omhoog gaat en prijzen naar beneden is een aparte installatie ook een optie.
De installatie is
nu zo goed als schaduwvrij. Alleen dakrand en een pijpje kunnen bij erg
lage zon het rendement drukken. Ons jaarlijkse verbruik is 2.200 kWh,
bijna evenredig verdeeld over dubbeltarief. Ik wacht het eerste jaar af
of we op beide telwerken positief blijven (ik begreep dat terugbetalen
van saldering erg moeilijk is voor de netbeheerder ).
Anders gaan we over op enkel-tarief, dan blijven we geheid in de "plus"
met de nominaal berekende opbrengst van 1.500 kWh voor dit systeem. (nagekomen 6 juli 2009: "De teller staat al al ver over de 200 kWh...") Ook alweer een leuk verhaal. PV in de Polder (nieuwbouw wijk Leidschenveen ligt tussen Den Haag en Zoetermeer), Hollandser kan het niet. Over dat "zeulen": Hoe herkenbaar, Polder PV heeft ook heel wat versleept, 5 etages hoog zonder lift, voor 22 modules op het platte dak... Opmerking Polder PV over "nominaal berekende opbrengst" van (slechts) 1.500 kWh/jaar. Volgens zijn Sonnenertrag gegevens heeft Ludo een plat-dak opstelling met pal zuid georiënteerde modules in het dicht bij de kust liggende Leidschenveen. Dat zou betekenen dat Ludo (of: SenterNovem???) heeft gerekend met 1.500/1,75 = 857 kWh/kWp.jaar. Echter, het slechts op korte (fiets-)afstand van Leidschenveen gelegen suboptimale en oude systeem van Polder PV heeft al jaren een gemeten gemiddelde normopbrengst van zo'n 900 tot en met 950 kWh/kWp.jaar op een vergelijkbaar plat dak (afhankelijk van moduletype/opstelling). Ludo zou volgens Polder PV dus met goede, moderne modules minstens op 1,75 x 900 = 1.575 kWh/jaar moeten kunnen rekenen, en mogelijk fors meer. Hij zou echter - bij een toegekende "beschikking" - voor de SDE subsidiecomponent door SenterNovem (bezopen) "slechts" maximaal voor 850 kWh/kWp.jaar (1.488 kWh/jaar) afgerekend gaan worden. Typisch ambtelijk verzinsel om de zonnestroom markt in ons land af te knijpen en "klein te houden"... De salderingscomponent (contract-afhankelijk en dus sterk afhankelijk van die condities qua hoogte van de "marktwaarde") is niet gelimiteerd voor zo'n relatief kleine installatie... Systeem: Monokristallijne Gloria Solar GSS5A-175 panelen (module efficiëntie 13,5%, datasheet pdf) met SMA SB 2100TL omvormer. Nota bene: bij bestudering van de website van Gloria Solar blijken ze net het samenwerkingsverband met Spire Corporation alweer "geliquideerd" te hebben... Sonnenertrag aanmelding van Ludo: nr. 6606 9 juli 2009: Respectabel laag verbruik meteen op dag telwerk door de nul heen salderen met miniset door Jan B.* "Beste Peter, ik zal me eerst even voorstellen: Jan B. uit Zeeland - 48 jr - en zeer geïnterresseerd in zon, duurzame energie, besparing enzovoort. Na lang nadenken - te lang - en veel lezen op internet (uiteraard de websites van Floris W, Jeroen H, Peter S) heb ik EINDELIJK een pakket(je) zonnepanelen aangeschaft. Het is klein, maar goed, het begin is er. 2x Sharp 175 Wp = 350 Wp met een Steca 500 inverter. Geïnstalleerd en aangesloten door de mannen van SolarNRG op dinsdag 12 mei. Ik zou het leuk vinden om op de PV-newbee pagina te komen. Waarom: natuurlijk de bekende redenen: millieu, energiebesparing en als de zon schijnt is de energie die je opwekt helemaal gratis. Mijn persoonlijk record tot nu toe is 2,2 kWh op een zeer zonnige vrijdag. Is dit trouwens goed, redelijk of matig voor een installatie van 350 Wp?? PS: Ik heb er nu al spijt van dat ik er geen 3 heb aangeschaft, maar ja, met 2 panelen zit ik al 50 kWh in de min op mijn dagtarief. Ik heb maar een jaarverbruik van 180-200 kWh op dagtarief, en 1.100 kWh op nacht-tarief (grotendeels geconsumeerd door een elektrische boiler), totaal plm. 1.300 kWh/jaar. Peter: heb ik dit goed uitgerekend: jaaropbrengst plm. 320 kWh, ik schat 250 dagtarief en 70 nachttarief = zaterdagen + zondagen. Even afwachten hoe mijn energie maatschappij hier op reageert! Ik kan altijd nog uitbreiden in de toekomst. Met vriendelijke groeten, Jan B." Nagekomen
(7 mei 2010)
Commentaar Polder PV: Small is beautiful, en Jan heeft een leuke, zeer toepasselijke set. En dan zijn lage verbruik, dat mag gerust onder de Kampioenen in Duurzaamheid geschaard worden. 2,2 kWh uit 0,35 kWp (oorspronkelijke 2 modules) komt neer op 6,29 kWh/kWp. Dat is zonder meer OK, maar ik weet niet de exacte oriëntatie van Jan zijn dak (heeft uiteraard invloed op maximaal haalbare opbrengst). Polder PV kwam met ZZO georiënteerde 93 en 108 Wp modules en individuele OK4 omvormers nog onder de panelen in de Zuid-Hollandse kuststrook op maximale waarden van zo'n 6,4-6,5 kWh/kWp (nu door de systeemrenovatie minder). Dus je modules lijken prima te presteren, beste Jan. De opbrengst in Zeeland zal zonder meer nog hoger liggen door de hoge instraling/veel zonuren (zonrijkste provincie van Nederland). Dan zou je al snel moeten rekenen op een genormeerde jaaropbrengst (optimaal systeem) van minstens 1.000 kWh/kWp.jaar. Jan heeft 0,35 kWp, dus hij zou (afhankelijk van dakoriëntatie) zeker op zo'n 350 kWh moeten kunnen rekenen, hoger zelfs dan hij dacht. Solarlin in Vlissingen zit immers met zijn plat dak systeem al jaren stabiel rond die door sommigen onterecht met scepsis bekeken genormeerde jaaropbrengst van 1 MWh/kWp.jaar... Ik wens Jan flink negatieve meterstanden toe, al zal er vervolgens mogelijk iets gaan "knappen" bij de lokale netbeheerder die niets snapt van zonnestroom en meteen zal gaan muiten als er volautomatisch met de bij Jan aanwezige Ferrarismeter op dagtarief door de nul heen is gesaldeerd (en waar Den Haag helemaal NIETS aan doet, er is inmiddels alweer een oorlogsverklaring onderweg van een getroffen PV-eigenaar die "in de min" is geraakt, en de meest bezopen bedragen op zijn rekening ziet verschijnen en, vooral, af ziet boeken door de hondsbrutale netbeheerder...). Sterkte, beste Jan. Heel veel plezier met je modules, bak veel zonnestroom, en laat je beslist niet piepelen door netbeheerder of leverancier. JIJ hebt gelijk, en JIJ bent een van de mensen uit een aanzwellend legioen die iets positiefs doet voor onze prachtige planeet... *PPV:
Stukje licht aangepast na nagekomen toelichting totale elektraverbruik
bij Jan (nog steeds: respectabel laag...) 7 mei 2009: Naamgenoot Peter bouwt zelf een mooie, natuurlijk gekoelde PV-constructie. Plus toevoegingen onderaan (4 aug. 2009, 11 maart 2014)... "Hoi Peter, Sinds 24 april 2009, 17h45, is mijn zonnestroom installatie in gebruik. Het systeem bestaat uit: 18 stuks Photowatt PW1650 175 Wp panelen 1 KACO PVI4000 Blue Planet omvormer (paar summiere gegevens op Fotovoltaikshop.de, zie verder ook download pagina van KACO). Zoals ik je in eerder mails al heb verteld heb ik de omvormer er gratis bij gekregen toen ik de panelen kocht (2e hands). De panelen zijn van 2003. Na overleg met KACO blijkt dat de omvormer eigenlijk te groot is voor mijn 18 panelen, d.w.z., als ik ze in 2 strings van 9 panelen wil aansluiten is de opbrengst te laag en zal de omvormer niet leveren. Daarom heb ik besloten om 15 panelen in 1 string aan de omvormer te hangen. Ik ben nu met de leverancier in overleg, hij gaat me of een omvormertje geven voor de 3 overige panelen, of de KACO terugnemen en er een SMA 3300 voor leveren. Maar goed daar kom ik wel uit met hem.
Nu dus in totaal 15x 175 Wp is 2.625 Wp aangesloten [PPV: zie echter ook nagekomen stukje onderaan]. Omdat ik maar tijdelijk op dit adres woon heb ik de panelen op een zelfgebouwde stellage in de tuin gezet. Deze stellage is gemaakt van steigerbuizen en steigerplanken. De panelen zelf zijn gemonteerd op door mijzelf vervaardigde frames van gegalvaniseerd staal. Zo is een heel stabiele en stevige constructie ontstaan die perfect zuid gericht staat, onder een hoek van 30 graden.
Om 17h45 dus de hoofdschakelaar omgezet en direct begonnen met terugleveren. We hebben de meter werkelijk even terug zien draaien, tot de duisternis inviel. In de ochtend van 25 april om 7h30 meteen weer gekeken. Ondanks dat de panelen nog geheel overschaduwd waren was er toch al levering, 43 Watt [AC] om precies te zijn. Dit liep op naar 1.610 Watt om 11h30, daarna moest ik weg. Toen ik om 15h00 terugkwam was het helemaal bewolkt, maar er kwam toch nog een 523 Watt uit het systeem. Al met al van 's ochtends 7h30 tot 15h00 's middags toch een kWh of 6 teruggeleverd.
Ik heb de hele installatie zelf aangelegd. Voor de kabel van de panelen naar de omvormer heb ik gekozen voor speciale zonnestroom 4 mm² kabel. Van de omvormer naar de meterkast heb ik ook 4 mm² kabel gelegd om de verliezen zo klein mogelijk te houden. De panelen zitten op een aparte groep, en tussen de omvormer en de groep zit een hoofdschakelaar. Zie de foto's van het geheel. De foto van het display van de omvormer is van 25 april, om 10h00 uur.
De installatie heb
ik verzekerd en is beoordeeld als aard en nagel vast (het is niet iets
wat je zo oppakt en meeneemt) en hoort daardoor niet bij inboedel maar
bij opstal. Korte reactie Polder PV: Prachtig verhaal, beste naamgenoot. Er kan oh zo veel met zonnestroom. Peter toont het aan in de praktijk, op eigen, zeer creatieve wijze. Wie volgt? Nagekomen
1 (4
aug. 2009) Nagekomen
2 (11 maart 2014) "Dag Peter, Deze week is bij ons een 2e set zonnepanelen geplaatst. Misschien herinner je mijn 1e set, die was 3.150 Wp en staat opgesteld in het vrije veld. Deze week hadden we genoeg gespaard om een 2e set bij te kopen.
In totaal 6.000 Wp plaatsten we op ons garage dak. Omdat wij ons huis verwarmen met een warmtepomp en elektrisch koken hebben we geen gas aansluiting. Ons totale stroomverbruik per jaar ligt op ongeveer 9.000 kWh. Met deze set erbij komen we dicht in de buurt van "energieneutraal".
Het enige jammere is dat het dak waar de nieuwe panelen op liggen west georiënteerd is. Maar dat mag de pret niet drukken. Ik neem de mindere opbrengst voor lief, alles wat we zelf produceren is meegenomen. Je hoort mij dan ook nooit zeuren over "terugverdientijd".
De panelen zijn van JA Solar, het zijn 250 Wp panelen all black type JAM(BK)-60-250 (overzicht). De omvormer is van SMA, een driefase omvormer Sunny Tripower 5000TL.
De gehele set is geleverd en gemonteerd door Thijssen Elektro (Deurne NB), en het geheel lag er keurig in 1 dag op. Zie verder de foto's.
Peter" Gefeliciteerd, naamgenoot. Enjoy the ride! 2 mei 2009: De Hoeksteen basisschool in Bussum pakt uit met 5,76 kWp Jan-Willem Heerink, technicus op "De Hoeksteen" basisschool in Bussum, doet zijn uitgebreide verhaal in enkele e-mails van eind april/begin mei 2009 (update onderaan van 9 okt. 2009). Enkele opmerkingen/aanvullingen van Polder PV (PPV) tussengevoegd. "Ik regel op een basisschool in Bussum de techniek en onderhoud en m.b.v. wat subsidie en een meewerkend schoolbestuur hebben we sinds kort een werkende PV installatie op het dak (5.760 Wp met 32 stuks Suntech 180). De installateur was SolarNet uit Haarlem (zie gegevens op hun website).
Aanvankelijk geïnstalleerd op 10/11 april (vrije dagen waarop rustig gewerkt kon worden). Van de middag van 11 april tot de middag van 18 april hebben 4 strings van de 8 gewerkt i.v.m. tekort aan kabels/stekkers; vanaf de 18e april met 8 strings aan het net. Over april kwamen we zo uit op 401 kWh productie. Alles werkt nu prima. We halen momenteel pieken van 4,8 tot 5 kilowatt [PPV: AC vermogen, afgelezen van omvormer] en ongeveer 30-35 kWh dagopbrengst op een goede dag [PPV: tot nu toe max. 6,08 kWh/kWp op een mooie voorjaarsdag, bij PPV zelf zijn bij de ACN5000E 108 Wp modules zeker in de beginjaren hogere genormeerde dagopbrengsten gesignaleerd]. De geschatte jaaropbrengst ligt volgens de offerte zo rond de 5.000 kWh per jaar [PPV: er wordt daarbij gerekend met een genormeerde jaaropbrengst van 868 kWh/kWp]*.
Dit is onderdeel van een groter energieproject wat we op school gaan draaien: een combinatie van voorlichting, besparen (isolatie en lampen uit, etc.) en zonnepanelen. Windenergie zelf opwekken is nu geen optie: te duur, geen rendement, vergunning ellende - dat gaan we dus niet doen.
We zijn nu aan het wachten op de teruglevermeter** en in de bureaucratische molen van Liander en CertiQ beland.
"Gelukkig" hebben we een hoog verbruik op werkdagen zodat de geproduceerde stroom dan ruim zelf verbruikt wordt. Maar een teruglevermeter is zeker voor de vakanties wel goed voor ons. De school is een basisschool met rond de 430 leerlingen. Met op jaarbasis tot voor kort ongeveer 55.000 kWh verbruik (normale maand ruim 5.000 kWh, vakantie periodes 2.000-2.500 kWh***). We hebben een eigen server en switches, etc. (deze gebruiken 800 Watt per uur/24 uur aan per dag). En nog zo'n 100 PC's die op schooldagen aan staan, beamers, digiborden, elektrische boilers, printers, ventilatie units, noodverlichting, noem maar op. Verbruikers genoeg.
Metersituatie: Zie de foto van de meterkast, de omvormer hangt op zolder. De spanningsonderbreker voor de nieuwe, nog te plaatsen meter is een DC en een AC afsluiter. Op de Sunnyboy omvormer zit ook een (vermoedelijk) DC spanningsonderbreker [PPV: feitelijk dus dubbelop, onzinnige kostenopdrijving]. In de meterkast zie je naast elkaar een spanningsonderbreker en een 25A automaat zitten (rechtsboven). De onderbreker zit aan de invoerkant van de AC kabel uit de omvormer (linker module op foto), dan komt de lus, waar de nog te installaren bruto productiemeter, die alle opgewekte zonnestroom gecertificeerd vastlegt, ingepast moet gaan worden (apart meterbord). Vervolgens gaat de opgewekte zonnestroom door de automaat de meterkast in. We laten er dus ook een nieuwe [net-]meter inhangen die terug kan tellen [PPV: bestaande meter kan dat niet, zie kader]. Je krijgt "korting" als je het beide in een keer laat doen, ik meen dat de offerte van Liander op rond € 170,-- kwam voor combinatie van nieuwe meter en de bruto productiemeter. Door de lange levertijd geven we al die tijd gratis stroom weg aan onze leverancier... Als we op enig moment alles van de opwek verbruiken loopt de nieuw te plaatsen productiemeter gewoon door; de ook nieuw te plaatsen netmeter zou dan stilstaan of - langzaam - vooruit lopen [PPV: alleen als het een niet in terugloop geblokkeerde Ferrarismeter zou worden!!!]. Als we zonnestroom over hebben loopt de productiemeter uiteraard ook, een nieuwe netmeter [PPV: Ferrarismeter] gaat dan achteruit.
Stroomcontract: We hebben stroom (en gas) al een aantal jaar geleden collectief ingekocht voor een vaste prijs, dat doen we met heel veel scholen samen. De Europese aanbesteding voor een nieuwe periode is net weer gestart. Momenteel heeft Energie:Direct (PPV: de prijsstunter van de Essent holding) het contract. Het verbruikstarief van De Hoeksteen is momenteel slechts 7,555 cent/kWh ex BTW, dus 8,99 eurocent/kWh incl. BTW. Hier komt nog energiebelasting bij. Polder PV is zeer benieuwd naar de gevolgen voor de marktwaarde van de overschotten aan zonnestroom als deze daadwerkelijk zullen worden "bemeten" door een nieuwe bidirectionele meter met invoedingsregistratie. Display: We gaan nog iets maken om de hele installatie live te monitoren en ook aan bezoekers en leerlingen te tonen wat we opwekken en besparen. We krijgen van de installateur nog een module om de zaak op afstand te bekijken. De nieuwe Sunnyboy's hebben al ingebouwde Bluetooth. Dus inmiddels hebben we een draadloze link met de omvormer, maar die kan alleen de situatie op een moment weergeven. We krijgen dus nog een (gratis) Sunnybeam met Bluetooth zodra die leverbaar is. Ook kijken we naar een eventuele Solarlog set (die komen binnenkort ook met een Bluetooth variant, nog even geduld dus voor ons). We willen in de hal een monitor hangen waar we dit op aangeven. Een vast bord met alleen die gegevens zou meen ik rond de € 1000,-- gaan kosten, dat kunnen we zelf vast goedkoper regelen denk ik (en mooier ook). Combi besparing en opwek is dubbele winst: Het goede nieuws is dat de installatie al lekker opwekt, en inmiddels geschat zo'n 10% van ons elektraverbruik op jaarbasis gaat dekken. Verder hebben de bezuinigingsmaatregelen op elektra gebied ook al meetbaar resultaat, dit gaat zeker meer dan 10% besparing opleveren. Dus samen met de panelen reken we op een totale besparing op de elektra kosten van zeker 25% voor dit jaar. We hebben een Plugwise systeem in school geïnstalleerd (www.plugwise.com) en daar halen we veel voordeel uit. Boilers worden uitgeschakeld als we er niet zijn, computers zijn dan ook helemaal van het net. Ook al staan computers "uit", toch gebruiken ze nog zo'n 15 á 20 Watt per set. Reken maar uit wat dat op jaarbasis scheelt met 100 sets, die normaal dus ook in avond en nacht stroom staan te "lekken". De Plugwise oplossing, in combinatie met meer energie bewustzijn, verdient zich bij ons in een jaar of 3 terug, zonder enige subsidie. Grootverbruikers als de koffieautomaat die normaal de hele maand altijd aan staan hebben we nu stilgezet, en ook door andere maatregelen (zoals uitzetten van het Wifi netwerk, en over heel lange periodes ook de server) hebben we ons verbruik weten terug te brengen tot ongeveer 25 kWh per dag. Wat nu nog aan staat moet aan blijven zoals alarminstallatie, brandmelders, nooduitgang verlichting, etc. Met onze zonnepanelen zouden we dus (mits we een achteruit tellende meter [PPV: of een bidirectionele meter] hebben) in de vakanties op een verbruik van 0 kWh moeten kunnen komen in het voorjaar en de zomer. We zijn verder nog in de slag met Gemeente Bussum om meer subsidie zodat we misschien in het najaar nog meer zonnepanelen erbij kunnen leggen. We denken aan minimaal 30 panelen erbij. [PPV: wat deze school aan een installatie van zo'n 11 en een half kWp zou kunnen gaan helpen...]. Met vriendelijke groet, Jan-Willem Heerink Nagekomen
9 oktober 2009 Installatie werkt verder prima, tot nu toe van half april tot heden al bijna 4.000 kWh opgewekt** en sinds enige dagen zijn we ook online met de opbrengsten". (zie link solarlog onderaan) Nagekomen
29 november 2009 Hardware Een mooi verhaal van de heer Heerink. Welke school volgt dit fraaie voorbeeld van duurzaamheid op school? Polder PV heet u welkom op de newbee pagina! *Volgens Google Maps (de Hoeksteen, Bussum intypen en satellietbeeld tonen), heeft het dak van de school (NO vleugel) een ZO oriëntatie en, volgens de heer Heerink, een hellingshoek van 34 graden. Volgens de instralingswijzer (o.a. Ecofys) zou zo'n dak op ZO ongeveer 93% van de maximale zoninstraling invangen. Bij afwezigheid van beschaduwing. In Bussum moet een goed, Z. georiënteerd systeem zonder meer (fors boven) de 900 kWh/kWp.jaar kunnen halen (zie Siderea jaaropbrengst berekeningen). Hoogstwaarschijnlijk een stuk meer. In het geval van de Hoeksteen zou er dus minimaal 0,93 x 900 = 837 kWh/kWp.jaar geproduceerd moeten kunnen worden. De door Solarnet opgegeven waarde van 5.000 kWh voor zo'n ZO georiënteerd 5,76 kWp systeem als de Hoeksteen nu heeft, resulterend in 868 kWh/kWp.jaar, lijkt dus een goede benadering te zijn. NB: dit ligt dus al boven de belachelijke cap van 850 kWh/kWp.jaar binnen de SDE, bij een suboptimaal systeem. **Uitgaand van volledige inbedrijfstelling eind 18 april in die periode tot en met 9 oktober 4.000 kWh geeft genormeerd 694 kWh/kWp. Polder PV draaide in die periode een genormeerde opbrengst van ongeveer 660 kWh/kWp, dus het systeem in Bussum lijkt het inderdaad erg goed te doen (zelfs al gaan we er van uit dat de paar dagen voor de volledige ingebruikstelling van het Bussumse systeem "op halve kracht" bij die resultaten is bijgeteld). http://www.hoeksteen-bussum.nl/index.php?page=266§ion=23
(met detailfoto van de nok) 12 maart 2009: Jan Willem Heuseveldt uit Bergen op Zoom: topklasse modules van Sanyo. Met uitbreiding! Het ge-wel-di-ge verhaal van Jan Willem hieronder, uitgebreid geïllustreerd (selectie PPV). Opmerkingen (rood gemarkeerde getallen) onder het verhaal en bijschriften foto's door Polder PV. "Beste Peter, zoals op Sonnenertrag.eu bericht (1) hier mijn verhaal over m'n PV initiatieven. Al in 2007 had ik besloten te gaan kijken naar een PV installatie, aangewakkerde angsten door Gore en vrienden met zeer verontrustende en confronterende documentaires over global warming en de consequenties ervan, de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen en de leveranciers hiervan, de macht van olie, gas en uranium... De wens om groener te worden houdt dan niet meer op bij overschakeling naar Greenchoice als energie leverancier. Omdat PV in Nederland niet zo populair is heb ik eigenlijk nooit ergens aangeklopt voor info en advies... De Nederlandse PV trekkers zijn de investeerders van eind vorige eeuw en begin deze eeuw met MEP subsidies en zo, en ze hebben ook niet de state-of-the art technologie anno 2007/2008 op het dak. Ik ben dus maar zelfstudie op het www gaan doen. Na zo ongeveer alle paneel datasheets van alle gerenommeerde producenten te hebben bestudeerd, kwam ik tot de conclusie dat er op mijn dak Sanyo's moesten komen. Gedreven door het hoge rendement, betere opbrengst bij diffuus licht en minder verliezen door opwarming ben ik gaan zoeken naar een Nederlandse distributeur van deze panelen. Via de website van Sanyo Duitsland kwam ik bij Sunconnex Amsterdam (2). Inmiddels was het november en de SDE ging eraan komen, dus besloot ik om daar dan toch nog maar even op te wachten. Sunconnex, zo vertelde men mij, verkoopt eigenlijk niet aan particulieren, maar ... 16 panelen van 215 Wp paste net op de schaal van projecten die zij doen. Een andere keuze die ik had gemaakt was de inverter, dat moest een SMA zijn en die verkopen ze bij Sunconnex niet! Toen ik inmiddels in februari mijn bestelling deed (ik moest rekening houden met 2 tot 3 maanden levertijd) bood Sunconnex me een SMA Sunnyboy aan die ze nog ergens hadden liggen, nooit gebruikt en in de originele verpakking voor een acceptabele prijs! Een K2-systems montage systeem erbij en wat kabels besteld bij Solaronline, nog even m'n SDE aanvraag formulier ingevuld en maar wachten tot er wat geleverd zou gaan worden. Oh ja, en bij Essent (3) een teruglever meter aangevraagd, die was er als eerste! Ik had al een nieuwe meter hangen met dubbel tarief, dus mijn draaistroom meter was ik al lang kwijt... Goed ... het installeren, wie gaat dat doen? Ikzelf dus, want iemand anders doet het toch niet goed ... Dus beginnen maar met het slijpen van dakpannen en een systeem bedenken om de dakkaken op het Polystyreen dak te bevestigen ... zo dan maar ... 64 pannen slijpen ... Laat je dat doen, kost je installatie € 1 per Wp meer ... en als alle beugels en rails er op zitten worden de buren nieuwsgierig. Nou, laat maar komen die panelen.
Met m'n zwager het dak op gegaan, met ladders en trapjes want Borent verhuurt geen schaar liften of hoogwerkers aan particulieren, is niet te verzekeren ... Nou, dan niet!
Even onder de panelen wroeten om de kabeltjes aan elkaar vast te maken en te voorzien van een plakkertje en ze in de rail weg te werken, piece of cake zou ik zo zeggen. Ehhhh ... hoe zat het ook alweer, even op het gemakkie bekijken. Die ventilatie pannetjes zijn uitermate geschikt als zonnepaneel kabel doorvoer ...
En aan het einde van de middag ... Klaar is Jan Willem en Jos. En na 16 SANYO HIP-215NKHE1 [pdf] panelen is er nog plek over, maar niet in de beurs, voorlopig...
Ik denk dat die kabels op zolder uit moeten komen, 2 strings, die moeten in m'n Sunnyboy worden geprikt. De inverter hang ik vlak bij m'n zolder dakraam, kan in de zomer wat frisse lucht van buiten wel gebruiken denk ik.
Op zolder, m'n SMA
inverter. Als het groene lampje brand is het goed. 's Morgens om 6 uur
gaat 'ie aan, dan heb ik net genoeg stroom om m'n wekker radio op eigen
stroom te laten luiden... De SMA moest nog worden voorzien van een Piggyback
(printplaatje met antenne) om de data door te sturen naar de Sunnybeam,
een bureau display waar alle 13 juni 2008 zijn de eerste 9,07 kWh geproduceerd, nadat een elektromonteur van een groot bedrijf de dag ervoor er niet in geslaagd was om de zaak in de meterkast aan te sluiten (extra groep en aansluiten op de meter...). Ik was die dag op de Intersolar in München (4), op de stand van Sunconnex toen mijn vrouw belde met de boodschap: Hij doet ut!!
De 15e heb ik het aanvraag formulier opgestuurd voor een bruto productie meter en me aangemeld bij CertiQ. De 16e een all-time high van 23,96 kWh. (5) 23 augustus kreeg ik bericht van SenterNovem, ze hadden besloten mij subsidie toe te kennen, hoera!!! Maar waar blijft die bruto productie meter?? Dus vanaf 23 augustus gaan bellen met Essent, vaak, heel vaak! Op 18 september kreeg ik een offerte, die ik natuurlijk gelijk ondertekend terug heb gestuurd. 3 weken niets... en maar bellen (ik denk dat Essent aandelen heeft in KPN). Uiteindelijk kreeg ik de boodschap dat er een pilot gestart is voor het plaatsen van BPM in het oosten van het land. Mooi, dan doe ik mee, kan dat?? Maar meneer, Bergen op Zoom is in het zuid-westen van Nederland!! Inmiddels had ik dezelfde grote installateur een tekening (van Essent) gestuurd om de aanpassingen in de meterkast te verzorgen. Het meterbord moest op de plaats komen waar de hoogfrequent regeling zat voor de dubbel tarief meter. Die moest dus worden verplaatst en aangezien deze verzegeld is kan ik dat niet zelf doen... De monteurs, twee man sterk staan voor de meterkast in mijn kleine entree, dus ben ik de krant gaan lezen in de kamer. "Mannen lukt het?". "Ja hoor meneer, geen probleem." 30 minuten later zijn ze klaar en bij inspectie had ik een paar vragen... Ehhh, die leiding is wel dun voor 4 mm², en waar is de schakelaar om e.e.a. uit te schakelen? En ik zie niets van 20 cm ononderbroken uit het meterbord komen? "Dat hoeft niet meneer! 2,5 mm² is voldoende en met de extra groep kan de zaak spanningsloos worden gezet." Ik heb voorzichtig gevraagd of ze lezen kunnen en ze vriendelijk bedankt voor de gedane moeite. Dezelfde middag heb ik de werkvoorbereider gebeld en hebben we samen het Essent proza (6) nog eens hardop gelezen. E.e.a. moest toch worden gecorrigeerd en dat zou dezelfde week op vrijdag gedaan worden. Ik heb niemand meer gezien en heb vervolgens de zaak afgebroken en opnieuw aangelegd. Uiteindelijk lag nu wel alles buiten het afgezekerde gedeelte. Ze hebben nog wel een schakelaar geleverd, maar daar paste geen 4 mm² in... Op 4 november, jawel
een monteur van Essent met een BPM met 4 telwerken!! (dat kan nog van
pas komen...). De BPM op 00000 en de SMA stond inmiddels al op 1.629 kWh.
(7) Ik heb SenterNovem dus
maar om uitstel gevraagd en gekregen, met CertiQ de ingangsdatum van 1
januari 2009 afgesproken. Na wat mailtjes met S'Novem werd mij verzekerd
dat ik niets meer hoef te doen en dat nu alles in orde is. Inmiddels kreeg
ik m'n teruggeleverde stroom vergoed zelfs voordat ik de jaarrekening
van Greenchoice had gehad (Toffe club, petje af!). Ik snap dat velen er vanaf zien, die hele SDE papier winkel maar ... verstand op nul, geduld en ergernis uitschakelen. Mede door gebruik te maken van de subsidie leert dat EZ dat de burger wel wil, graag zelfs! Dan maar geen nieuwe auto zal bij velen door het hoofd gegaan zijn! Veel reclameren via verenigingen en hopen dat het steeds beter wordt. Als de 2009 regeling waarbij tot 15 kWp geïnstalleerd mag worden inhoudt dat ook tot 15.000 kWh gesaldeerd mag worden zijn we toch op een betere weg dan het padje van 2008! (8)
Nog even over de productie van m'n 3,44 kWp SANYO's. Ik was erg nieuwsgierig wat m'n jaarproductie zou zijn geweest als ik 1 januari 2008 was gestart. Met behulp van de info beschikbaar op Siderea.nl heb ik m'n actuele productie vergeleken met de data, waaruit blijkt dat mijn gegevens aardig overeen komen met de te verwachten productie in Rotterdam onder meest optimale condities. Zodoende kan ik nu terug rekenen en m'n jaar productie voor 2008 schatten. Dit komt uit op 3.390 kWh en is dus boven verwachting! Tot mijn grote verbazing heb ik ook geconstateerd dat mijn SMA zo'n 8% minder aangeeft dan mijn bruto productie meter!! (9) Mijn panelen liggen op het zuidwesten op 40 graden t.o.v. het horizontale vlak, dus zeker niet meest ideaal (10). Ik kan dus deze panelen van harte aanbevelen, al zijn ze wel vrij prijzig. Tot slot, vandaag heb ik bij S'Novem geïnformeerd of ik kan uitbreiden onder de 2009 SDE regeling (ik wil er nog 12 paneeltjes bij leggen, dan is het dak vol). Dat kan mits het meer is dan 600 Wp en het moet wel apart worden bemeterd omdat het subsidie plafond voor 2009 anders is dan voor 2008. Nu heb ik een BPM met 4 telwerken!! Echter bij ENEXIS hebben ze me nog niet kunnen vertellen of dat inderdaad mogelijk is... (11) PS. Ik heb vorig jaar ook subsidie aangevraagd voor duurzame warmte, ik heb nog een schuurtje met een 20 m² dak oppervlak op het zuidoosten ... weg met de GAZPROM. Ik weet alleen nog niet wat ik er op moet leggen, ik denk vacuum heatpipes. Advies wordt gewaardeerd... (12) Vriendelijke groeten PPV: Waaaauwww, wát een geweldig en detail-rijk verhaal, beste Jan Willem. Fantastisch! En wat een fraaie modules, mogelijk zelfs uniek in Nederland voor zover ik weet. We hopen maar dat er veel meer van die mooie Sanyootjes, en liefst ook die nog vetter rendement hebbende Sunpowers (ook geleverd door hetzelfde Sunconnex, maar waarschijnlijk pas bij minimum afname) mogen gaan komen, want ook in Duitsland en, het zal u wellicht niet meer verbazen, Vlaanderen, lusten ze wel pap van die dingen. Enkele opmerkingen over Jan Willem's fraaie verhaal (rode nummers): (1) Het is tegenwoordig mogelijk om indirect (dus niet via e-mail) te corresponderen met andere Sonnenertrag database ingeschrevenen (hulde aan de zeer vlijtige ontwikkelaars van die site!): rechts onderaan het eigen keuze menu'tje "Berichten", en zoeken op de nickname van de ingeschrevene. (2) Sunconnex levert hoogwaardige modules van de volgende top merken (zoals gezegd: in principe alleen grotere aantallen, dus neem eerst contact met ze op om teleurstellingen te voorkomen!): Sanyo, Schott, Advent, de beroemde, zeer hoge rendement hebbende (back-contact) monokristallijne Sunpower panelen, en ook een OEM monokristallijn "off-grid" module (90 Wp) met de bedrijfsnaam en - uit der aard - Sunpower cellen. (3) Bedoeld wordt natuurlijk het netbedrijf van de Essent holding, nu Enexis geheten, wat binnenkort zelfstandig verder moet als de leverings-, en productie-tak van de Essent holding door bruinkolen reus RWE (dreigen te) worden opgevroten en het afval bedrijf is verkocht. (4) Leuk! Me too! Volgende keer (Intersolar 2009 a.s. 27-20 mei) samen kijken in München? Voor een uitgebreid fotoverslag van Intersolar 2008, zie de aparte pagina op Polder PV. (5) Dat is een hoge normopbrengst van 6,97 kWh/kWp op een dag. Die dag heb ik zelf niet kunnen meten, want toen zat ik nog in Duitsland (geen continue logging bij PPV, bij afwezigheid). Polder PV behaalde ooit met een OK4 omvormer bevestigd onder een 108 Wp module (natuurlijk "gekoeld") op 24 juni 2002 het record van 6,79 kWh/kWp. Natuurlijk zijn moderne Sunpower dan wel Sanyo HIT modules slecht te vergelijken met de "oude" Shell modules bij Polder PV. (6) Voor het "Enexis proza" gelieve u zich op deze webpagina te vervoegen (neem eerst een flinke borrel). Voor de "avonturen" met de meterkast aanpassingen in het netgebied van "Liander" (voorheen: Continuon) is het uitermate illustratief om op het blog van George Wieggers uzelf te gaan vermaken, met name deze pagina (lees echter ook beslist de vervolgen) ... (7) Duur tussen aanvraag bruto productiemeter en uiteindelijke plaatsing (Enexis): 143 dagen (bijna 5 maanden)... 1.629 kWh uitsluitend "gesaldeerd" (wettelijk verplicht, artikel 31-c Elektriciteitswet 1998), maar geen SDE subsidie. Die was voor 2008 zogenaamd (moet nog "gecorrigeerd" worden) 33 eurocent/kWh, dus de heer Heuseveldt is hier voor zijn heftige investering (zeg tussen de 15.000 en 20.000 Euri) reeds € 537,57 aan subsidiegeld misgelopen. Door belachelijke vertraging van de plaatsing van de bruto productiemeter. In Duitsland kun je je eigen feed-in meter laten plaatsen door een willekeurig, door jou aan te wijzen, gecertificeerd elektrotechnisch bedrijf ... (8) Vergeet het maar, beste Jan Willem. 15 kWp: ja, als de burger de pecunia voor zo'n heftige installatie heeft (laat staan de dakruimte). 15.000 kWh salderen per jaar: forget it but, als het aan EZ ligt. Er is nog steeds sprake van verhoging van de krankzinnigste "Cap Der Caps", de "3.000 kWh/jaar" grens, naar "5.000 kWh/jaar", maar meer zit er beslist niet in (en het is nog steeds niet spijkerhard zeker of zelfs die 5.000 kWh/jaar er door komt). Als je meer invoedt "mag" je een schofterige "gedempte fossiele marktprijs" voor het deel boven die 5.000 kWh ontvangen van je leverancier (die dat sexy hernieuwbare spullie peperduur gaat doorverkopen), van een paar euricent/kWh. En kun je dag met je handje zeggen tegen de te verwachten "rentabiliteit" van zo'n voor Nederland heftige (doch internationaal bezien weinig voorstellende) 15 kWp installatie. Vergelijk dat maar eens, voor de invoeding van een 30 kWp installatie (ook voor particuleren "toegankelijk", desnoods samen met een paar mensen en/of op een schooldak), die 20 jaar plus de rest in het voorafgaande jaar van aansluiting, dit jaar aan het net, al die tijd lang voor elke kilowattuur wettelijk verplicht 43,01 Eurocent krijgt in Duitsland... (9) Omvormers (zelfs niet die van wereld marktleider SMA...) zijn geen gecertificeerde meetinstrumenten, dat zou ze ook veel te duur maken. Photon publiceert maandelijks zeer uitgebreide, professionele testrapporten van door hen geteste omvormers en constateert dat de meting zoals weergegeven op het display nogal eens kan afwijken van een gecertificeerde professioneel meetinstrument. Hangt van merk en type af en lijkt voorlopig nog weinig over te zeggen. Echter, van de twee SMA "bakken" die zijn gemeten, de SB 3800 (Photon 2-2007) en de SMC 8000TL (Photon 10-2007), zijn de display waarden zeer nauwgezet gebleken. (10) Volgens de ietwat karige instralingswijzer van Ecofys zou onder deze opstellingscondities bij afwezigheid van beschaduwing 95% van de instraling ingevangen moeten kunnen worden. (11) Compleet ondenkbaar in Duitsland dat je voor een en dezelfde duurzame optie (in dit geval: zonnestroom) verschillende (Einspeise) meters nodig zou hebben. Ziet u de Euro tekens al in de ogen van Enexis verschijnen? Alweer een "meetdienst" van een schofterige € 30,05 per jaar erbij, als Jan Willem pech heeft met zijn nieuwe meter... Bij de oosterburen wordt gewoon per installatiegrootte gestaffeld, en zelfs al zou Jan Willem nog eens heftig met 12 paneeltjes uit gaan breiden, hij zal met die uitbreiding nooit boven de 30 kWp grens van de eerste staffel in Duitsland uitkomen! Dat je "weer een aparte meter" nodig zou hebben (volgens de logica bij SenterNovem en EZ) is het directe resultaat van de volslagen gestoorde wijze waarop de Nederlandse SDE in elkaar is gestoken (met jaarlijks wijzigende subsidiebedragen en overal belachelijke "systeem caps"), en die juist op dit soort cruciale punten de "stimulering" in het woordje SDE tot een absolute giller maakt... (12) Helaas is de polderboy een "verplicht stadswarmte consument in een huurwoning". Zonnewarmte gebruiken wij vooral passief (glazen façade op zuid, heerlijk in voorjaar en najaar). Een zonnecollector zou (a) bij ons absurd lage jaarlijkse verbruik van slechts een tiental Gigajoule, en (b) een bezopen vastrecht voor stadswarmte (altijd op te hoesten, maakt geen moer uit of je weinig verbruikt), volstrekt zinloos zijn. Bovendien (c) er is hier geen plek waar de verhuurder (een van de rijkste coöperaties van NL) niet meteen de stuipen van op het lijf zou krijgen, dus helaas pindakaas. Voor zeer intensieve en detailrijke discussies over thermische zonnecollectoren, verwijs ik Jan Willem gaarne naar het zeer interessante en razendsnel gevulde Gathering Tweakers forum Duurzame Energie, inmiddels deel 12, alweer! (de paar vorige delen van elk 40 bomvolle pagina's stikken ook al van de "zonnecollector-talk"). In de hoop dat Jan Willem zich weer met een smakelijke opvolger, hetzij PV, hetzij thermisch, meldt als het zover is: alvast veel plezier van je mooie Sanyo systeem! Uitbreiding - "an offer he could not refuse?" (toegevoegd 28 augustus 2009) Jan Willem is chronisch verslaafd geworden aan zonnestroom, dat bleek wel uit zijn recentste bijdrage: "Hallo Peter, nu je weer wat door je mail heen bent stuur ik wat fotos van 'n oldbee en zijn uitbreiding op z'n bestaande PV systeem. Je wist al van mijn
aankoop, dat had je van Sunconnex gehoord op de beurs in München,
niet?
Zelfs de Sunnyboy 2500 (die zij niet in het pakket hebben), hebben ze voor mij besteld bij SMA. Ik heb natuurlijk weer SDE subsidie aangevraagd. De huidige [PPV: 1e] set is aangemeld per 1 jan. 2009 voor de SDE en daar heb ik inmiddels de eerste Euri van binnen. Hoe dat met de bemetering gaat lopen is natuurlijk nog de vraag, ik probeer de uitbreiding te bemeteren op mijn met 4 telwerken uitgeruste bruto productie meter, maar die vlieger zal waarschijnlijk niet opgaan. Enfin, voorlopig dus maar gewoon met de steker in het stopcontact.
28 Sanyo's x 215 Wp is iets teveel, dus ik moet nog een zinnige gebruiker aanschaffen, misschien wel een Tesla [PPV: dat is een elektrisch racemonster]. Op basis van de resultaten van mijn "oude" systeem zou ik rond de 5.800 kWh gaan scoren en dat is 1.400 kWh meer dan ik het afgelopen jaar nodig had [PPV: oeps, ik zie "salderen door de nul" beren op de weg...]. Toch wel een indrukwekkend gezicht dat zwarte dak... Je vraagt je natuurlijk af wat die meeuw gaat doen?? Nou die heeft overal schijt aan en gaat het doen op het nokkie van mijn dak. Wel oppassen, goed mikken ... anders is het de laatste keer! Groeten, Jan Willem" PPV: ik ben zéééér benieuwd hoe dat allemaal dan wel "geregeld" zal gaan worden met de bemetering van deze "over twee SDE's te splitsen" installatie (als Jan Willem tenminste tot de gelukkigen van SDE 2009 gaat behoren, anders "saldeert hij slechts" met zijn uitbreiding van 2,58 kWp). En, uiteraard: wat voor hoofdpijndossier er gestart zal worden als Jan Willem "door de nul" zal gaan op jaarbasis. Maar dat is van later zorg: eerst maximaal zonnestroom bakken en de netbeheerder het zweet in de bilnaad bezorgen. Go, Jee-double-joe, Go! NB: leuk nieuwtje: Sanyo heeft in het voorjaar van 2009 een nieuw celrecord gevestigd: 23,0% voor cellen met een oppervlakte > 100 cm² ... Nagekomen numero zoveel: Tweede brutoproductiemeter (SDE 2009) gearriveerd in de al druk bezette meterkast van Jan Willem: bericht van 29 november 2009. http://sonnenertrag.eu/nl/heuseveldt/bergen-op-zoom/4988/5229.html
(JW's plekkie in de Sonnenertrag database) 10 maart 2009: Goed voorbereid de SDE in: Eric uit Almere met 3,2 kWp Suntech "Hoi Peter,
Na wat geploeter heb
ik met behulp van de Solarlog100e-data een site in elkaar geknutseld,
zodat de opbrengst te volgen is op internet. http://sonnenertrag.eu/nl/eouweneel/almere/4928/5166.html
(Eric's inschrijving bij Sonnenertrag) datasheet
van de Suntech modules (pdf) PPV: Leuk verhaal, beste Eric, je hebt een bofferdje gehad met dat traject bij SenterNovem, dat blijkt wel weer. Ook leuk die simulatie tekening van het Sketchup programma! Ik zou me niet teveel "zorgen" maken over die onderdimensionering, zeker niet met die dakhelling en oriëntatie. De zon zal sowieso weggedraaid zijn van de optimale hellingshoek als ze heftig gaat branden, midden op de dag, dus mijn verwachting is dat een maximaal vermogen (en resulterende elektra productie) er in die situatie toch niet in zou zitten. Dus waarschijnlijk heb je een correcte dimensionering, al blijft een zorgvuldig onderbouwde uitspraak daarover voorbehouden aan de profi's met goede prognose programmatuur en kennis van zaken. Of de echt "doorgeslagen" doe-het-zelver, die zijn zelfs in het middeleeuwse Nederland wel te vinden... (1) Tja, ik kijk ook wel eens met lichte jaloezie naar Ton zijn opbrengsten (en ben stikjaloers op zijn volautomatische live grafiek updates...). Maar je moet niet vergeten dat zijn systeem heftig is over-gedimensioneerd (zeldzaam, zelfs in Duitsland), en dat zijn dak relatief zeer gunstig is georiënteerd. Combinatie van "geluk hebben" (dakligging) en "gepassioneerd hobbyisme", zeg maar, om het hoogst mogelijk haalbare uit het systeem te persen. Een combinatie die nu ook weer niet zo dik is gezaaid, maar wat niet is, kan nog komen natuurlijk... Dat je maar snel door het "eindtraject" van de SDE kermis mag rollen, en, natuurlijk, binnen no-time "voorschotten" mag gaan incasseren van SenterNovem! 5
maart 2009: De XX factor? 0,093 kWp PV-afdakje
als opmaat naar het "grotere werk"... en natuurlijk de uitbreiding!
... en nog een uitbreiding
... en nog een ... en nog
Van Martin Kleinman uit Lelystad, die op een "ander" gebied al kilometers voor ligt op het gros van de Neerlandse bevolking met verduurzaming van de eigen huishouding (zie zijn waanzinnige zonnecollector bijdrage, tweede stuk), kreeg ik dit allerschattigste PV-for-starters verhaal toegestuurd: "Hoi Peter, Mijn vriendin en ik zijn sinds vorige week zondag ook officieel toegetreden tot de PV paneel familie. Mijn vriendin zag het PV afdakje van Jeroen Haringman en vond dat zo leuk dat wij inmiddels ook een paneel als afdakje hebben. (Ik had het liever nog veel eerder willen hebben). Het betreft een 2e hands 93 Wp Shell RSM2000 paneel (poly kristallijn) met een OK4E omvormer. Ik heb zelf de beugels staan fabriceren van aluminium en met wat hulp van mijn schoonpa hebben we hem afgelopen zondag opgehangen. Sinds gisteren zit er een opbrengstmeter tussen dus hij wordt nu hier ook in de statistieken meegenomen.
Het paneel hangt vol op het zuiden (187 graden). Onder een hoek van precies 36 graden. Idealer kan bijna niet. Ik gok zelf op 70-75 kWh opbrengst per jaar. Hiermee is meteen het afdakje uniek... Dit afdakje gaat zichzelf ooit financieel terugbetalen. Om nog maar te zwijgen hoeveel lol we er nu al van hebben (zie onder).
Leukste moment was vanmiddag om 13 uur. Er brak hier een waterig zonnetje door en het paneel leverde op dat moment ongeveer 20 W terug aan ons stroomnet. We hebben als twee nerds naar onze ferrarismeter staan kijken. Die stond BIJNA stil. Dat was wel een leuk moment. Martin & Bianca PPV: Ah, lekker soppen dit stukje, heerlijk. De vrouw des huizes als marketing "XX-factor" in de promotie van zonne-energie? Zou wel eens het "vergeten marktsegment" van de zonne-energie sector kunnen zijn, waar branche organisatie Holland Solar zich maar eens over het hoofd moet gaan krabben. Zonnestroom afdakjes als "womanizers", moet vast iets mee te doen zijn in een gelikte marketing campagne voor de promotie van zonnestroom (het wereldje is immers vergeven van de XY types, en dat moet beslist rap veranderen*) ... Martin betreedt met dit allerschattigste minisetje als "kleinste PV newbee" de eregalerij op Polder PV. Martin, van harte! Martin heeft mogelijk de kleinste aangemelde (Nederlandse) "installatie" op Sonnenertrag (zie link onderaan), want een andere Nederlander, zonnestraaltje uit Roosendaal, staat daar met een iets groter uitgevallen 95 Wp SGG moduultje vermeld. Martin heeft waarschijnlijk hetzelfde ACN2000E module als ik, die volgens twee verschillende datasheets die ik heb een nominaal vermogen zou "moeten" hebben van hetzij 95 Wp (datasheet van 1999), hetzij 93 Wp (datasheet van 2001). Shell heeft nogal zitten "rotzooien" met die nominale vermogens, en hun module coderingen zijn nog steeds een groot fossiel moeras. Wat nog verergerd wordt doordat de stickers op de vaak op Marktplaats aangeboden modules soms zelf niet meer zijn te lezen. Afijn, met de modules zelf is meestal niets mis, ze produceren lekker veel kilowattuurtjes en doen het prima. Shell kende blijkbaar wel het klappen van de zweep... Overigens zijn "PV-afdakjes" niet nieuw (peter23 uit Raalte, Overijssel, heeft er zelfs 2 als afdakje...), maar leuk blijft het! Ja, de polderboy is jaloers! Hij liep ook al een tijd rond met soortgelijke plannen, maar hij moet nog iets verzinnen hoe de verhuurder gepaaid zou kunnen worden, en het 'dinnetje is er natuurlijk ook nog... *Excuus aan het XX volk: Polder PV is dus ook van dat vermaledijde XY type... Thermische
zonne-energie in huize Kleinman "Mijn zonneboiler betreft een installatie van SunSystems met 48 vacuumbuizen (dubbelwandige buizen) met een 300 liter boiler met twee spiralen. 1 daarvan is op dit moment in gebruik voor de collector. Het geheel is geinstalleerd door De Reus in mijn woonplaats en ik kan niet anders zeggen dan dat de installatie er ontzettend gelikt en strak uitziet. De tweede spiraal wordt ooit misschien nog gebruikt voor vloerverwarming. In elk geval is de voorbereiding er al.
Het systeem ligt op mijn westdak (263 graden uit m'n hoofd) op een helling van 45 graden. We proberen maximaal gebruik te maken van warm water dus we hebben inmiddels een hotfill voor de vaatwasser en voor de wasmachine (met MS1002 voorschakelapparaat / mix apparaat). Het systeem zou mij per jaar 150 á 200 m³ gas en tussen de 300 en 400 kWh moeten besparen. Met 100% tapwater dekking tussen eind maart en begin oktober. Althans dat is wat ik heb uitgerekend. In februari had ik ongeveer 29% dekking wat betreft warm water voor de zonneboiler. In december 2008 en januari 2009 was dit circa 20%.
Totale kosten inclusief installatie was net geen 4.000 euro. Er wordt beweerd dat zonneboilers een economische terugverdientijd hebben van 20 á 25 jaar met de huidige energieprijzen. Dat is in mijn ogen onzin. Als ik uitga van de gemiddelde prijsstijging van de afgelopen jaren dan ligt die tijd ruim binnen de 10 jaar. En in die berekening heb ik de subsidie nog niet eens meegenomen. De subsidie laat nog even op zich wachten aangezien er bij SenterNovem inmiddels een wachttijd tot 4 - 5 maanden is voordat er toekenning volgt. We vinden beide de zonneboiler een verademing. Niet alleen bespaart het energie (en dus geld) maar het maakt ons nog bewuster van ons energieverbruik. Martin" PPV: Waarvan akte, beste Martin. Een lichtend voorbeeld voor hopelijk duizenden huishoudens die het eeuwige geroof van hun kostbare geld door de energieleveranciers zat zijn, en eindelijk het heft in eigen handen gaan nemen en zelf hyperduurzame energie gaan bakken. Martin is zich reeds uitgebreid aan het oriënteren voor een grootschalig vervolg van hun klein begonnen zonnestroom avontuur, dus dit wordt vast vervolgd... ... en natuurlijk de onherroepelijke (PV) uitbreiding... (+ 1,32 kWp) (verhaal ontvangen van Martin op 10 mei 2009) "Hoi Peter, Hierbij een verhaal van ons tweede PV avontuur. Na het 93 Wp paneeltje
boven de voordeur, en het zien stilstaan van de kWh meter, is de wens
bij ons nog groter geworden voor een grotere PV installatie. Daarbij ook
meteen de bewuste keuze om deze installatie buiten de SDE te houden. In
die santekraam van Certiq, SenterNovem, netbeheerder, etc. etc. hadden
wij absoluut geen zin. Onze keuze is gevallen op 8 stuks Conergy A165P panelen (165 Wp, polykristallijn ) samen in 1 grote string op een SMA SB1100 omvormer, 1.320 Wp totaal dus. Volgens het programma Sunnydesign van SMA is dit een prima passende combinatie.
Omdat de installatie groter is dan 600 Wp hebben we eerst de meterkast moeten aanpassen en een extra groep aangelegd voor de PV installatie. Dit betekende bij ons een compleet nieuwe groepenkast. Wij hadden nog oude porceleinen groepen. We hebben de meterkast vervangen door een modern exemplaar met 8 groepen, hoofdschakelaar, beltrafo en twee aardlekschakelaars. We hebben zelf een tussenmeter bijgeplaatst (links) voor het meten van de opbrengst van onze zonnepanelen.
De installatie op het dak was nog best lastig. Ik had gegokt dat we in een uur of 3 á 4 de gehele installatie op het dak konden leggen. Dat viel wat tegen. Het dak is in de jaren wat gaan werken en is dus niet helemaal recht meer. Met het plaatsen van de dakrails was dit duidelijk te merken. We hebben overigens gekozen voor Clickfit als installatiesysteem voor de panelen. Het plaatsen van de beugels onder de dakpannen en panlatten was makkelijk. Het plaatsen van de rails in de beugels was stukken lastiger. Dit hebben we opgelost door gaatjes te boren in de beugels en de rails en hierin schroeven te plaatsen. Dit was wat meer werk maar het zit nu wel ontzettend goed vast. Daarna was het een kwestie van de panelen voorzien van twee hulpwieltjes en daarna de panelen op te hangen op de bovenste rail. Daarna het paneel verplaatsen naar de juiste locatie en daar vastzetten met de meegeleverde beugels en schroeven.
Het plaatsen van de 8 panelen was met een kleine twee uur wel bekeken. Daarna was het een kwestie van een dakdoorvoer maken en aansluiten op de omvormer. Gistermiddag [PPV: 9 mei 2009] ging om 16:00 de stekker in het stopkontakt van onze nieuwe, grote, PV installatie op het dak. Na een korte initialisatie van de omvormer leverde het systeem vanaf dat moment al ruim 250 Watt terug het net op en draaide onze hoofdmeter achteruit! Totaal hebben we nu 1.413 Wp aangesloten op ons net, samen met onze zonneboiler en andere maatregelen in huis is ons energieverbruik nu gezakt tot onder de 1.000 kWh op jaarbasis en minder dan 1.000 m³ gas op jaarbasis. Dat terwijl ons vertrekpunt 5.500 kWh stroom en 1.550 m³ gas was op jaarbasis. Martin"
Opmerking Polder PV: Weer een zelfstandige, zéér duurzame en inmiddels flink van de zonne-energie "vervulde" PV-newbee, dus. Die de SDE helemaal niet "nodig" heeft. En die dus ook buiten alle "registratie" toestanden bij CertiQ zal vallen, zoals vele duizenden medelanders met kleine(re) systeempjes uit de "begintijd". Klasse, Martin, jullie zijn bikkels! Wie vond er in Den Haag ook alweer dat "2% energiebesparing/jaar onrealistisch is"? De burgers die het kunnen en willen, doen het in uiterste nood gewoon zelf, en laten die scharrige 2% verbleken in de zon... Nagekomen 2: Verslaafd! (+ 0,5 kWp) (door Polder PV, sarcasme modus AAN:) U wordt o.a. door Polder PV regelmatig gewaarschuwd dat zelf zonnestroom opwekken verslavend kan zijn. De polderjongen zelf moet zich met harde hand en bijna militaire discipline inhouden om niet het hele dak vol te gaan leggen van zijn Triodos spaarcentjes. En als gevolg daarvan vet in de problemen te komen met nachtmerries bezorgende negatieve meterstanden of als wolven in schaapskleren huilende netbeheerders... Ongezonde tak van sport, zo lijkt het, dat zonnestroom-gedoe. Geen wonder dat het "fossiel-nucleaire verzet" tegen deze blauwe ongein zo groot is in ons merkwaardige landje... Sommige mensen kunnen echter niet ophouden. Er staan er verschillende vermeld in het PV-newbee overzicht op Polder PV, en je komt ze steeds vaker tegen. Van die "wereldvreemde" lieden met een gevaarlijke blauwe schittering in hun ogen en weer eens een setje "elders gescoorde" tweedehandsjes in de kofferbak... Martin Kleinman blijkt van dit makkelijke te verslaven soort te zijn. PV als een "risicofactor" van betekenis, dus. In een e-mail van 13 juli meldde Martin mij dat hij het, zeer kort na zijn vorige aanschaf (zie hierboven), niet kon laten en weer is gezwicht voor nog eens 5 stuks Isofoton (Spaanse producent) van 100 Wp, die hij voor de bodemprijs van slechts € 1,40/Wp via Marktplaats wist te "scoren". Martin is zich rap aan het ontwikkelen tot een veelzijdig superster in het zonne-energie wereldje. Hij heeft ook al een soort van "rapportage-tooltje" ontwikkeld om zijn opbrengsten in de gaten te houden (zie de grafieken op zijn website). Voor enkele foto's van zijn nieuwste aanwinst zie hier. Beste Martin: heb je eigenlijk al een afkick cursus gevolgd, want dit gaat helemaal fout lopen bij jullie!? Of zal ik zelf ook weer eens ... ???!!! Misschien kan er, gezien de breed uitgedragen, te pas en te onpas de publieke ruimte in geslingerde nationale duurzaamheidsdoelstellingen een "passend gedoogbeleid" ontwikkeld worden voor deze soort van verslaving? (sarcasme modus UIT) datasheet van dit wat oudere type Conergy modules op Pro-Umwelt.de site (pdf) Nagekomen 3: Hopenloos verloren, De Grote Omruil Beurt Eerst maar effe wat foto's van Martin: http://gathering.tweakers.net/forum/list_message/33948438#33948438 Komt nog meer! Gelukt, 5 mei 2010, wat een "bevrijding". De nog niet eens zo lang geleden gekochte Conergy modules (1,32 kWp) zijn door Martin van het dak gehaald en vervangen door een batterij met 1,9 kWp modules van het steeds populairder wordende "Kingsun" type (zie ook flashdata overzicht elders op PPV). Netto 580 Wp erbij als de Conergy modules verkocht worden. Nagekomen 4: Dit wordt zorgwekkend - nog meer panelen d'r bij... Martin is een geval van chronische verslaving aan duurzame energie oplossingen. Wel een gezonde verslaving, al mag je het ook als ongeneeslijk "ziek" bestempelen. Zo'n "ziekte" zou je iedereen toewensen... Martin zoekt alle hoeken en gaten van het huis af op meer mogelijkheden tot besparing (hij heeft in de nazomer van 2011 z'n hele dak d'r af laten halen om na te isoleren...), en er is altijd wel weer een onooglijk hoekje te vinden om nog wat paneeltjes te leggen. Martin in een e-mail getiteld "PV update (weer)": "Hoi Peter, http://www.familie-kleinman.nl/energie/wp-content/gallery/tetris/imag0008.jpg Afgelopen woensdag [PPV: 5 oktober 2011] is er nog eens 570 Wp (ik heb nog geen flashdata) bij gekomen op het oosten tussen beide dakramen, op bovenstaande foto kan je nog *NET* de rand van deze set zien.
Totaal heb ik nu 3.869
Wp op het extra geïsoleerde dak liggen. Als het goed is gaat deze
installatie ongeveer 2.400-2.500 kWh opwekken op jaarbasis en dat is als
het goed is meer dan wij verbruiken.
Commentaar Polder PV: Ja, ja, laatste update? Ik geloof er geen biet van! Martin en Bianca: Mach weiter so! Toegevoegd
dd. 11 maart 2013 http://graphs.familie-kleinman.nl http://www.familie-kleinman.nl/energie/
(de "lekker zuinig omgaan met energie" site van Familie Kleinman...) 14 januari 2009: Mooi Duits spul van een nieuwe Nederlandse leverancier in Herten. (Herten ligt vlak bij Roermond). Met commentaar (zie rode nummers) van Polder PV onder het bericht van René (waarvoor dank!). "Hallo Polder PV, Al een aantal jaar ben ik zeer geïnteresseerd in zonnepanelen en ben ik de ontwikkelingen op de voet gaan volgen. Mede omdat het bedrijf, waar ik werkzaam ben, jaarlijks duizenden kilometers Solar-kabels produceert. Omdat ik de oude subsidieregeling net had gemist moest ik geduldig wachten op een nieuwe subsidieronde, als deze al zou komen. Toen in het begin van 2008 de SDE-regeling bekend werd gemaakt was dit voor mij het startsignaal om in te stappen. Nadat ik op 3 april het SDE-aanvraagformulier op de bus had gedaan kreeg ik pas eind oktober de beschikking thuis gestuurd. Ik had inmiddels al enkele offertes binnen, maar vanwege plaatsgebrek op het dak heb ik uiteindelijk gekozen voor panelen met een hoger rendement. Op 5 december 2008 was het zover: Er liggen nu 14 panelen SOLON (type black 230/7 235W (1) ) op het dak met een capaciteit van 3.290 Wp. De installatie is gekoppeld aan 1 omvormer (Platinum 3100 van Diehl/Ako (2) ). Hierbij heb ik het geluk gehad dat mijn werkgever ELDRA (3) sinds kort leverancier geworden is van complete zonnestroom installaties. Omdat dit hun (of ons) eerste project was, kreeg ik een hele hoop verkopers op m'n dak!
Helaas heb ook ik ondervonden hoeveel papierwerk moet worden ingevuld voordat de subsidiemeter (lees kWh-meter) (4) begint te tellen. Essent komt pas op 6 januari de kWh-meter plaatsen (5). Ik weet nog niet eens zeker of dan automatisch over de gemeten kWh's subsidie wordt verstrekt! (6) En dan nu mijn kersverse ervaring: Het dak, waarop de panelen zijn gemonteerd, is georiënteerd op OZO (ongeveer 124°) en heeft een hellingshoek van 26°. Deze oriëntatie is helaas niet ideaal, maar met een geschat rendement van 89% t.o.v. de ideale oriëntatie kan ik leven. De panelen worden tot 14.15 uur (wintertijd) door de zon beschenen. De afgelopen weken (december 2008) heb ik gemerkt dat de hoogste opbrengst wordt bereikt tussen 11.00 en 11.30 uur. Afhankelijk van de intensiteit van de zon lag het geleverde vermogen tussen 1.200 en 1.440 Watt (uiteraard bij zonnig weer). Na 14.00 uur zakt het vermogen heel snel weg van 800 Watt naar 200 Watt, omdat de panelen dan in de schaduw van het dak staan. Vanaf nu zal de zon elke dag weer iets hoger aan de hemel staan en ik ben benieuwd op welke dag in het jaar de opbrengst na 14.00 uur niet meer wegvalt. Al met al heeft deze installatie 64,90 kWh opgeleverd van 6 december t/m 31 december 2008. Mijn opbrengsten zijn te volgen op www.sonnenertrag.eu onder nummer 3759.
Met vriendelijke groet en een zonnig 2009, René Verboeket Herten" PPV: Nou, beste René. Daar hebben we niet veel aan toe te voegen, behalve dan misschien dat ik van "dat bedrijf van die solarkabels" een op zonnestroom werkend rekenmachientje gebruik om de talloze berekeningen op Polder PV te maken... (1) SOLON heeft een zeer goede naam in Duitsland en is een van de grootste module producenten bij de oosterburen. Ze hebben het fantastische Erlasee 12 MWp park gerealiseerd bij Arnstein, met 1.500 van hun reusachtige dubbelassig trackende "Movers" (kort even het grootste zonnestroompark ter wereld geweest, eind 2006). Engelstalige datasheet van deze modules (met paneel rendement van 14,33% voor deze 275 Wp variant) zie deze pagina op de Solon website (Solon Black 230/07). Let ook op de tale-telling opmerking op dat datasheet: "The modules can be delivered with their respective data sheets upon request." Ergo: een ieder kan gewoon bij Solon de specifieke flashdata van de gekochte modules bekomen... (2) Voor datasheet en verdere downloads van de ook al geprezen Platinum serie omvormers van het eveneens oer-Duitse Diehl-AKO zie de verkoop organisatie Matrix Power System, deze pagina. (3) ELDRA (Electro-Draad B.V.) uit het midden-Limburgse Ittervoort is een Nederlands bedrijf wat pure zonnestroom kabels verkoopt en voor een aanzienlijk deel in het buitenland afzet. Ze zijn regelmatig op beurzen te vinden. Hartstikke mooi dat ELDRA ook in de PV-systeem verkoop business is gestapt, en helemaal gaaf dat ze klasse spul naar Nederland blijken te halen. Dat belooft veel goeds, zeker ook gezien hun lange reputatie op het gebied van zonnestroom bekabeling. Zie ook hun website. (4) In "SDE" terminologie: de "bruto productiemeter" die de volledige productie van de zonnestroom installatie meet en waar de subsidie (2008: 33 eurocent per kWh als er niet met terugwerkende kracht op wordt "gecorrigeerd" door SenterNovem...) over uitgekeerd wordt. (5) Nakomertje van René: "Ook heb ik de vorige week flink gebaald omdat mijn weekopbrengst slechts 0,22 kWh was!!!!! Op 6 januari 2009 kwam Essent eindelijk de teruglevermeter (4) plaatsen, maar in de nacht van 4 op 5 januari is er een flink pak sneeuw gevallen en sindsdien zijn de panelen bedekt met 12 cm sneeuw! (jammer van die mooie zonnige dagen!). Pas vanmiddag is het zaakje naar beneden gegleden en hebben de panelen vandaag toch nog 0,82 kWh opgeleverd. De eerste geregistreerde kWh op de meter van Essent is daarmee een feit (hij doet het tenminste!)." PPV: over die "meters van Essent" komt nog een apart berichtje. (6) Dat zou wel moeten, want geen bruto productiemeter als er nog ergens volgens de bureaucraten logica van meetboys, netbeheerder inspecteurs, SenterNovem ambtenaren, CertiQ beoordelaars of whoever er nog "recht van inspraak" zou kunnen claimen nog iets niet in orde blijkt te zijn... Zodra het bruto telwerk "loopt", heeft René "recht" op voorschotten voor zijn subsidie. Uiteraard moet daar weer een toepasselijk formulier voor naar SenterNovem gestuurd worden... Ook René: van harte gefeliciteerd, en je weet: zonnestroom bakken geblazen. Very sexy... Zie verder deel 1, deel 3, deel 4, deel 5, deel 6 en deel 7 (actueel)
|
|